Czym jest Fat Finger (Gruby Palec) – jeden z incydentów występujących na rynkach finansowych?

Jeśli choć trochę interesujecie się rynkami finansowymi, z pewnością słyszeliście już o terminie „Fat Finger” (Gruby Palec). Jest to jeden z rodzajów incydentów występujących na rynkach finansowych. Przyjrzyjmy się bliżej temu interesującemu i niezwykle istotnemu zjawisku.

Czym jest incydent „Fat Finger” (Gruby Palec)?

„Fat Finger” (Gruby Palec) to jeden z rodzajów incydentów na rynkach finansowych, który polega na błędnym wprowadzeniu ceny lub wielkości zlecenia w wyniku ludzkiego błędu. Tego typu błędy są zazwyczaj popełniane przez traderów, osoby odpowiedzialne za transakcje lub innych pracowników sektora finansowego i często prowadzą do nieprzewidzianych konsekwencji.

Do błędów dochodzi zazwyczaj podczas wprowadzania dużych ilości danych za pomocą klawiatury lub ekranu dotykowego, kiedy palec się ześlizgnie i wprowadzi błędną cyfrę lub znak. Ponadto, w sytuacjach stresujących lub przy obniżonym poziomie koncentracji, łatwiej o popełnienie błędu.

Incydent ten może wystąpić w przypadku różnych instrumentów finansowych, takich jak akcje, kontrakty terminowe, opcje czy waluty, a jego skutkiem może być znaczna strata finansowa lub zakłócenie funkcjonowania rynku. W związku z tym instytucje finansowe wzmacniają swoje systemy kontroli wewnętrznej i procedury, a także inwestują w szkolenia i edukację pracowników.

Przyczyny i przykłady incydentów „Fat Finger” (Gruby Palec)

Główne przyczyny

• Błąd wprowadzania danych: Jedna z najczęstszych przyczyn, polegająca na błędnym wprowadzeniu ceny lub wielkości zlecenia przez tradera. W dynamicznych sytuacjach rynkowych, przy szybkim wprowadzaniu danych, łatwo o pomyłkę.
• Niewystarczające umiejętności obsługi terminala: Błędy wynikające z braku znajomości interfejsu lub funkcji terminala. Szczególnie często zdarza się to w przypadku nowych systemów lub złożonych funkcji.
• Stres i zmęczenie: Nadmierna ilość pracy lub presja związana z terminami realizacji zadań mogą prowadzić do stresu i zmęczenia tradera, co obniża koncentrację i zwiększa ryzyko popełnienia błędu.
• Błąd systemu: Choć rzadziej, incydent „Fat Finger” (Gruby Palec) może być spowodowany błędem w systemie. Na przykład, awarią systemu realizacji zleceń, opóźnieniem lub anulowaniem zlecenia z powodu awarii sieci.
• Konflikt interesów: Niektórzy traderzy celowo wywołują incydent „Fat Finger” (Gruby Palec), aby osiągnąć własne korzyści. Na przykład, sprzedając na krótko akcje konkurencyjnej firmy, a następnie kupując je na swoim koncie po zawyżonej cenie, w celu manipulacji ceną.

Przykłady

W lutym 2018 roku, na giełdzie papierów wartościowych w Nowym Jorku (NYSE), jeden z traderów, handlując opcjami na indeks Nikkei, pomylił 1 jen z 1 dolarem i złożył zlecenie kupna o wartości 280 mld dolarów (ok. 30 bilionów jenów). Transakcja nie doszła do skutku, ale gdyby została zrealizowana, mogłaby poważnie zachwiać rynkiem.

Wpływ incydentów „Fat Finger” (Gruby Palec) na rynek finansowy

Incydent „Fat Finger” (Gruby Palec) może mieć poważny wpływ na rynek finansowy. Wynika to z następujących czynników:

• Wzrost zmienności cen: W wyniku incydentu „Fat Finger” (Gruby Palec) ceny akcji, obligacji, walut itp. mogą gwałtownie się zmieniać. Może to wzmagać niepokój inwestorów i osłabiać stabilność rynku finansowego.
• Straty z tytułu transakcji: Jeśli trader wprowadzi błędną cenę lub wielkość zlecenia i transakcja zostanie zrealizowana, może to prowadzić do znacznych strat. Może to pogorszyć sytuację finansową instytucji finansowych i osłabić zaufanie inwestorów.
• Zaostrzenie przepisów: Władze nadzoru finansowego zaostrzają przepisy w celu zapobiegania incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec). Na przykład, wprowadzają dodatkowe procedury weryfikacji transakcji lub wzmacniają szkolenia i edukację traderów.
• Kwestie odpowiedzialności za odszkodowanie: Inwestorzy, którzy ponieśli straty w wyniku incydentu „Fat Finger” (Gruby Palec), mogą żądać od instytucji finansowych wypłaty odszkodowania. Może to zwiększyć obciążenia finansowe instytucji i prowadzić do sporów sądowych.

Tego typu sytuacje mogą osłabiać stabilność i wiarygodność rynku finansowego, dlatego każda instytucja finansowa powinna budować i nieustannie doskonalić systemy kontroli wewnętrznej, aby zapobiegać tego typu incydentom.

Analiza przykładowych incydentów „Fat Finger” (Gruby Palec)

Oto kilka przykładów:

• 6 maja 2010 r. gwałtowny spadek indeksu Dow Jones: Do incydentu doszło, gdy jeden z traderów, zamiast zlecić sprzedaż 1 mln akcji, przypadkowo zlecił sprzedaż 10 mln akcji. W rezultacie indeks Dow Jones spadł w krótkim czasie o ponad 9%, a rynek pogrążył się w chaosie.
• Grudzień 2013 r. gwałtowny spadek cen obligacji skarbowych USA: Jeden z traderów, zamiast zlecić sprzedaż obligacji skarbowych USA o wartości 1 mld dolarów, przypadkowo zlecił sprzedaż o wartości 10 mld dolarów. Doprowadziło to do gwałtownego spadku cen obligacji i wstrząsu na rynku.
• 16 marca 2020 r. duże straty Royal Bank of Canada (RBC): Jeden z pracowników, dwukrotnie naciskając klawisz „0” na klawiaturze komputera, doprowadził do strat o wartości 1,5 mld dolarów kanadyjskich (ok. 1,2 bln jenów).

Powyższe przykłady pokazują, że na rynkach finansowych, gdzie obraca się dużymi sumami pieniędzy, nawet niewielki błąd może mieć poważne konsekwencje. Dlatego też pracownicy instytucji finansowych powinni zawsze zachowywać ostrożność i staranność w wykonywaniu swoich obowiązków.

Środki zaradcze podejmowane przez instytucje finansowe w celu zapobiegania incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec)

W celu zapobiegania incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec) instytucje finansowe opracowują różnorodne środki zaradcze. Oto najważniejsze z nich:

• Wprowadzenie systemu podwójnej weryfikacji: System ten polega na dwukrotnej weryfikacji zleceń i transakcji. Na przykład, automatyczne sprawdzanie poprawności wprowadzonej ceny lub wielkości zlecenia lub konieczność ręcznej weryfikacji przez innego pracownika.
• Ustalenie limitów transakcyjnych: Ograniczenie kwoty lub wielkości transakcji, które trader może przeprowadzić za jednym razem. Ma to na celu zapobieganie błędom związanym z nadmierną skalą transakcji.
• Utworzenie systemu monitorowania: System ten pozwala na ciągłe monitorowanie transakcji i wykrywanie wszelkich podejrzanych zachowań. W przypadku wykrycia nieprawidłowości, system może automatycznie podjąć działania w celu zapobieżenia incydentom.
• Wzmocnienie szkoleń: Szkolenia pracowników z zakresu specyfiki rynku finansowego i związanych z nim zagrożeń, a także z metod zapobiegania błędom.

Dzięki tym środkom można zapobiegać incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec) i utrzymywać stabilność rynku finansowego.

Sposoby zapobiegania incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec) przez indywidualnych inwestorów

Inwestorzy również mogą podejmować działania zapobiegawcze. Oto kilka przykładów:

• Utworzenie nawyku sprawdzania zleceń przed wysłaniem: Należy dokładnie sprawdzać kwotę, ilość itp. przed wysłaniem zlecenia. Dobrym pomysłem jest również skorzystanie z powiadomień w aplikacji maklerskiej, aby na bieżąco monitorować status zlecenia.
• Wzmocnienie bezpieczeństwa hasła: Hasła należy regularnie zmieniać i chronić przed dostępem osób trzecich.
• Unikanie nadmiernego dźwigni finansowej: Dźwignia finansowa może zwiększać zyski, ale również straty, dlatego należy ją stosować z rozwagą.
• Inwestowanie wolnych środków: W razie nagłej potrzeby gotówki, konieczne może być szybkie wycofanie inwestycji lub sprzedaż z poniesieniem strat.

Dzięki stosowaniu powyższych wskazówek, inwestorzy indywidualni mogą zapobiegać incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec) i inwestować bezpiecznie.

Proces odbudowy rynku po incydencie „Fat Finger” (Gruby Palec)

W przypadku wystąpienia incydentu „Fat Finger” (Gruby Palec), organy nadzoru finansowego podejmują natychmiastowe działania w celu stabilizacji rynku.

• Określenie przyczyn i podjęcie działań: W pierwszej kolejności należy ustalić przyczynę incydentu i podjąć odpowiednie kroki, np. nałożyć kary lub grzywny na daną instytucję.
• Ochrona inwestorów: Zapewnienie rekompensaty dla poszkodowanych inwestorów lub podjęcie działań zapobiegawczych w celu uniknięcia dalszych strat.

Dzięki tym działaniom, w większości przypadków rynek szybko odzyskuje równowagę. Jednakże, w przypadku poważnych incydentów, proces odbudowy może zająć więcej czasu, a odzyskanie zaufania inwestorów wymagać będzie znacznego wysiłku.

Technologiczne podejście do zapobiegania incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec) w przyszłości

Rozwój różnych technologicznych rozwiązań

• Zautomatyzowane systemy: Budowa zautomatyzowanych systemów składania i realizacji zleceń, które minimalizują ryzyko błędu ludzkiego i zapobiegają incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec).
• Sztuczna inteligencja: Wykorzystanie zaawansowanych technologii sztucznej inteligencji do wykrywania podejrzanych zachowań podczas transakcji i automatycznego anulowania lub blokowania transakcji.

Oczekuje się, że te technologiczne rozwiązania odegrają istotną rolę w zapobieganiu incydentom „Fat Finger” (Gruby Palec) i zwiększeniu stabilności systemów finansowych w przyszłości.

Incydent „Fat Finger” (Gruby Palec), czyli jeden z rodzajów incydentów na rynkach finansowych, pokazuje, że nawet niewielki błąd może prowadzić do poważnych strat. Dlatego też zawsze należy zachowywać ostrożność.