กำไรสุทธิคืออะไร?

กำไรสุทธิเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดทางการเงินที่สำคัญที่สุดสำหรับนักลงทุนในตลาดหุ้น ซึ่งหมายถึงกำไรสุทธิที่เหลืออยู่หลังจากหักค่าใช้จ่ายและภาษีออกจากรายได้ที่บริษัทได้รับในช่วงเวลาหนึ่ง กล่าวอีกนัยหนึ่ง คือตัวชี้วัดที่แสดงให้เห็นว่าบริษัททำกำไรได้เท่าใดในหนึ่งปี

สิ่งสำคัญคือกำไรสุทธิมีบทบาทสำคัญในการประเมินผลการดำเนินงานของบริษัท ยิ่งสูงแสดงว่าบริษัทดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพและทำกำไรได้มาก ในทางกลับกัน ถ้าต่ำ แสดงว่าบริษัทกำลังประสบปัญหาหรือค่าใช้จ่ายเกินกว่ารายได้

การพิจารณากำไรสุทธิเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการตัดสินใจลงทุน เนื่องจากบริษัทที่มีกำไรสุทธิสูงมีแนวโน้มที่จะเติบโตและพัฒนาในอนาคต อย่างไรก็ตาม นี่ไม่เพียงพอ คุณจำเป็นต้องวิเคราะห์ร่วมกับตัวชี้วัดทางการเงินอื่นๆ และพิจารณาแนวโน้มและความสามารถในการแข่งขันของบริษัท

วิธีการคำนวณกำไรสุทธิ

กำไรสุทธิคำนวณโดยหักต้นทุนขาย ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร รายได้และค่าใช้จ่ายอื่นๆ ภาษีเงินได้นิติบุคคล ออกจากยอดขาย ด้านล่างนี้คือคำอธิบายของแต่ละรายการ

• ยอดขาย: หมายถึงรายได้ที่บริษัทได้รับจากการขายสินค้าหรือบริการ
• ต้นทุนขาย: หมายถึงค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในการผลิตหรือซื้อสินค้าหรือบริการ สำหรับอุตสาหกรรมการผลิต จะรวมถึงต้นทุนวัตถุดิบ ต้นทุนแรงงาน และค่าใช้จ่ายในการผลิต
• ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร: หมายถึงค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นในการขายสินค้าหรือบริการหรือการดำเนินงานของบริษัท รวมถึงเงินเดือน ค่าโฆษณา ค่าเช่า ค่าเสื่อมราคา ฯลฯ
• รายได้อื่นๆ: หมายถึงรายได้ที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมนอกเหนือจากกิจกรรมการดำเนินงาน รวมถึงดอกเบี้ย รายได้จากเงินปันผล รายได้จากการเช่า ฯลฯ
• ค่าใช้จ่ายอื่นๆ: หมายถึงค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมนอกเหนือจากกิจกรรมการดำเนินงาน รวมถึงดอกเบี้ย ค่าขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน เงินบริจาค ฯลฯ
• ภาษีเงินได้นิติบุคคล: หมายถึงภาษีที่เรียกเก็บจากกำไรที่บริษัทได้รับ

ตัวอย่างเช่น ถ้าบริษัท A มียอดขาย 100 ล้านบาท ต้นทุนขาย 50 ล้านบาท ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร 20 ล้านบาท รายได้อื่นๆ 10 ล้านบาท ค่าใช้จ่ายอื่นๆ 30 ล้านบาท ภาษีเงินได้นิติบุคคล 10 ล้านบาท กำไรสุทธิจะเท่ากับ 100 ล้านบาท - 50 ล้านบาท - 20 ล้านบาท + 10 ล้านบาท - 30 ล้านบาท - 10 ล้านบาท = 20 ล้านบาท

ในงบการเงิน กำไรสุทธิจะแสดงอยู่ที่ด้านล่างสุดของงบกำไรขาดทุน และหน่วยเป็นบาท หรือล้านบาท

การวิเคราะห์สาเหตุของความผันผวนของกำไรสุทธิ

กำไรสุทธิเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่แสดงให้เห็นถึงผลการดำเนินงานของบริษัท และเป็นข้อมูลที่สำคัญมากสำหรับนักลงทุนในตลาดหุ้น ดังนั้น การวิเคราะห์สาเหตุของความผันผวนของกำไรสุทธิจึงเป็นขั้นตอนที่จำเป็นก่อนการลงทุนในตลาดหุ้น

สาเหตุพื้นฐานคือ การเปลี่ยนแปลงของยอดขายถ้ายอดขายของบริษัทเพิ่มขึ้น แสดงว่าสินค้าหรือบริการของบริษัทได้รับความนิยมในตลาด ซึ่งถือเป็นสัญญาณที่ดี ในทางกลับกัน ถ้ายอดขายลดลง แสดงว่าสินค้าหรือบริการของบริษัทกำลังสูญเสียความสามารถในการแข่งขันในตลาด ซึ่งถือเป็นสัญญาณที่ไม่ดี

ต่อมาคือ การเปลี่ยนแปลงของค่าใช้จ่ายโดยทั่วไปแล้ว ถ้าค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น กำไรสุทธิจะลดลง และถ้าค่าใช้จ่ายลดลง กำไรสุทธิจะเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม ในบางกรณี การเพิ่มขึ้นของค่าใช้จ่ายอาจเป็นประโยชน์ต่อการเติบโตของบริษัท ตัวอย่างเช่น การเพิ่มขึ้นของค่าใช้จ่ายในการวิจัยและพัฒนาอาจถือเป็นการลงทุนเพื่อการเติบโตในอนาคต

นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงของอัตราแลกเปลี่ยน อัตราดอกเบี้ย ปัญหาทางการเมือง ฯลฯก็อาจส่งผลต่อกำไรสุทธิ ดังนั้น คุณควรระมัดระวัง ปัจจัยภายนอกเหล่านี้ยากต่อการคาดการณ์ ดังนั้น ก่อนลงทุนในตลาดหุ้น คุณควรพิจารณาปัจจัยภายในของบริษัท รวมถึงปัจจัยภายนอก

ความสัมพันธ์กับตัวชี้วัดทางการเงินอื่นๆ

กำไรสุทธิเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดหลักที่แสดงให้เห็นถึงผลการดำเนินงานของบริษัท ดังนั้นจึงมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับตัวชี้วัดทางการเงินอื่นๆ

สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ อัตราผลตอบแทนจากส่วนของผู้ถือหุ้น (ROE)ROE คำนวณโดยการหารกำไรสุทธิด้วยส่วนของผู้ถือหุ้น ซึ่งแสดงให้เห็นว่าบริษัทใช้ส่วนของผู้ถือหุ้นอย่างมีประสิทธิภาพเพียงใด

ตัวอย่างเช่น บริษัทที่มีกำไรสุทธิ 10,000 ล้านบาท และส่วนของผู้ถือหุ้น 100,000 ล้านบาท จะมี ROE 10% ซึ่งหมายความว่าบริษัททำกำไรได้ 10 ล้านบาท จากการลงทุน 100 ล้านบาท ซึ่งแสดงให้เห็นว่าประสิทธิภาพการดำเนินงานของบริษัทสูง

อัตราส่วนหนี้สินต่อทุนมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับกำไรสุทธิ อัตราส่วนหนี้สินต่อทุนคำนวณโดยการหารหนี้สินทั้งหมดของบริษัทด้วยส่วนของผู้ถือหุ้น ซึ่งเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญในการประเมินความมั่นคงทางการเงินของบริษัท

ถ้าบริษัทมีอัตราส่วนหนี้สินต่อทุนสูง แสดงว่าบริษัทกำลังประสบปัญหาในการจัดหาเงินทุน หรือค่าใช้จ่ายทางการเงิน เช่น ดอกเบี้ย สูง ซึ่งอาจส่งผลให้กำไรสุทธิลดลง ในทางกลับกัน อาจคาดหวังกำไรสุทธิที่สูงได้

การประเมินมูลค่าของบริษัทโดยใช้กำไรสุทธิ

กำไรสุทธิเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดหลักที่แสดงให้เห็นถึงผลการดำเนินงานของบริษัท และเป็นข้อมูลที่สำคัญมากสำหรับนักลงทุนในตลาดหุ้น คุณสามารถใช้ข้อมูลนี้เพื่อพิจารณาว่าราคาหุ้นของบริษัทนั้นเหมาะสมหรือไม่ ด้านล่างนี้เป็นเกณฑ์ที่เป็นประโยชน์บางประการ

• การเปรียบเทียบกับ PER (อัตราส่วนราคาต่อกำไร)PER คำนวณโดยการหารราคาหุ้นปัจจุบันด้วยกำไรต่อหุ้น (EPS) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าราคาหุ้นของบริษัทนั้นเป็นกี่เท่าของกำไรต่อหุ้น ถ้าบริษัท A มี PER 10 เท่า และบริษัท B มี PER 5 เท่า แสดงว่าราคาหุ้นของบริษัท B ถูกกว่า ในกรณีนี้ ถ้ากำไรสุทธิของทั้งสองบริษัทใกล้เคียงกัน การลงทุนในบริษัท B อาจจะดีกว่า
• การเปรียบเทียบกับ PBR (อัตราส่วนราคาต่อมูลค่าตามบัญชี)PBR คำนวณโดยการหารมูลค่าตลาดด้วยมูลค่าสินทรัพย์สุทธิ ซึ่งเป็นตัวชี้วัดที่สามารถใช้เพื่อระบุว่าราคาหุ้นของบริษัทนั้นถูกประเมินค่าสูงเกินไปหรือต่ำเกินไปเมื่อเทียบกับมูลค่าสินทรัพย์สุทธิ กล่าวอีกนัยหนึ่ง ถ้า PBR น้อยกว่า 1 หมายความว่าราคาหุ้นนั้นถูกกว่ามูลค่าสินทรัพย์สุทธิ (มูลค่าการชำระบัญชี) และถ้า PBR น้อยกว่า 0.5 อาจพิจารณาซื้ออย่างจริงจัง
• อัตราส่วน EV/EBITDA (มูลค่าของบริษัท/กำไรก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อมราคา และค่าตัดจำหน่าย)มีความสัมพันธ์กัน อัตราส่วนนี้คำนวณโดยการหารมูลค่าตลาดของบริษัท (EV) ด้วยกำไรก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อมราคา และค่าตัดจำหน่าย (EBITDA) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าบริษัทสามารถสร้างกระแสเงินสดได้มากเพียงใดโดยใช้เงินทุนของตัวเองและเงินทุนของผู้อื่น และอาจแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศและแต่ละบริษัท ดังนั้นจึงควรเปรียบเทียบในหมู่บริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกัน โดยทั่วไปแล้ว ถ้าอัตราส่วนนี้ต่ำ แสดงว่ามูลค่าตลาดของบริษัทนั้นถูกประเมินค่าต่ำเกินไปเมื่อเทียบกับกระแสเงินสดที่สร้างขึ้นจากกิจกรรมการดำเนินงาน ซึ่งหมายความว่ามีแนวโน้มที่ราคาหุ้นจะเพิ่มขึ้นในอนาคต

ข้อจำกัดและข้อควรระวังของกำไรสุทธิ

ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว กำไรสุทธิเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่สำคัญที่แสดงให้เห็นถึงผลการดำเนินงานของบริษัท แต่มีข้อจำกัดและข้อควรระวังบางประการ

ประการแรก กำไรสุทธิอาจแตกต่างกันไปตามวิธีการบัญชี ตัวอย่างเช่น กำไรสุทธิอาจแตกต่างกันไปตามช่วงเวลาที่บริษัทบันทึกค่าใช้จ่ายหรือวิธีการประเมินสินทรัพย์คงเหลือ ด้วยเหตุนี้ กำไรสุทธิของบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกันอาจแตกต่างกันไป

ประการต่อมา มีข้อจำกัดในการคาดการณ์ผลกำไรในอนาคตเนื่องจากกำไรสุทธิเป็นตัวชี้วัดที่แสดงให้เห็นถึงผลการดำเนินงานในอดีต ดังนั้นจึงมีความสามารถในการคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงของสภาวะเศรษฐกิจในอนาคต การปรากฏตัวของคู่แข่งใหม่ ฯลฯ ต่ำ ดังนั้น การตัดสินใจลงทุนในตลาดหุ้นโดยพิจารณาจากกำไรสุทธิเพียงอย่างเดียวอาจมีความเสี่ยง

ประการสุดท้าย อาจบิดเบือนโดยปัจจัยชั่วคราวตัวอย่างเช่น ถ้าบริษัทดำเนินการปรับโครงสร้างขนาดใหญ่หรือขายสินทรัพย์ กำไรสุทธิอาจเพิ่มขึ้นชั่วคราว แต่สิ่งนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับผลการดำเนินงานที่แท้จริงของบริษัท ในทำนองเดียวกัน กำไรสุทธิอาจผันผวนอย่างมากเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของอัตราแลกเปลี่ยนหรือเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด เช่น ภัยพิบัติทางธรรมชาติ

ดังนั้น นักลงทุนในตลาดหุ้นควรพิจารณาตัวชี้วัดทางการเงินต่างๆ รวมถึงกำไรสุทธิ และวิเคราะห์แนวโน้มทางธุรกิจและกลยุทธ์การดำเนินงานของบริษัทเพื่อตัดสินใจลงทุน

สรุป

วันนี้ เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับกำไรสุทธิ ซึ่งเป็นหนึ่งในศัพท์ทางการเงินพื้นฐานที่นักลงทุนในตลาดหุ้นควรทราบ