สิ่งที่คุณควรรู้เกี่ยวกับอัตราส่วนกำไรสุทธิในการวิเคราะห์ธุรกิจ

'อัตรากำไรสุทธิ'เคยได้ยินคำนี้ไหมคะ? มันเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่สำคัญมากในการตรวจสอบสถานะทางการเงินของธุรกิจ ง่ายนิดเดียว มาทำความเข้าใจกันเลยค่ะ

แนะนำแนวคิดพื้นฐานของอัตรากำไรสุทธิ

ในการวิเคราะห์ธุรกิจ อัตรากำไรสุทธิ (Net Profit Ratio) เป็นตัวชี้วัดที่สำคัญตัวหนึ่งที่ใช้ในการวัดความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจ มันแสดงให้เห็นว่าธุรกิจได้รับกำไรจากยอดขายเท่าไหร่ โดยคำนวณจากการนำกำไรสุทธิหารด้วยยอดขาย กล่าวคือ "กำไรสุทธิ/ยอดขาย"นั่นเอง

ข้อมูลนี้เป็นประโยชน์ต่อนักลงทุนและผู้บริหารในการประเมินสถานะทางการเงินและผลการดำเนินงานของธุรกิจ อัตรากำไรสุทธิที่สูงบ่งบอกว่าธุรกิจได้รับกำไรจากยอดขายมากขึ้น ซึ่งหมายความว่าธุรกิจมีความสามารถในการแข่งขันและความสามารถในการทำกำไรสูง ในทางกลับกัน อัตรากำไรสุทธิที่ต่ำหมายความว่าธุรกิจได้รับกำไรจากยอดขายน้อยหรือขาดทุน ซึ่งอาจเป็นสัญญาณว่าจำเป็นต้องปรับปรุง

เนื่องจากอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยแตกต่างกันไปในแต่ละอุตสาหกรรม จึงควรเปรียบเทียบกับอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรมนั้นๆ เพื่อประเมินความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจ นอกจากนี้ ยังสามารถเปรียบเทียบกับอัตรากำไรสุทธิของคู่แข่งในอุตสาหกรรมเดียวกันเพื่อระบุจุดแข็งและจุดอ่อนของธุรกิจได้อีกด้วย

วิธีการวัดอัตรากำไรสุทธิ

อย่างที่ได้กล่าวไปแล้ว อัตรากำไรสุทธิคำนวณจากการนำกำไรสุทธิหารด้วยยอดขาย โดย ตัวเศษคือกำไรสุทธิ ซึ่งหมายถึงกำไรขั้นสุดท้ายที่เกิดจากการดำเนินงานของธุรกิจโดย คำนวณจากการนำกำไรขั้นต้นลบด้วยค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร ค่าใช้จ่ายทางการเงิน และภาษีเงินได้นิติบุคคลนั่นเอง

ในขณะที่ ตัวส่วนคือยอดขาย ซึ่งหมายถึงยอดรวมของสินค้าหรือบริการที่ธุรกิจขายได้ในช่วงเวลาหนึ่ง โดยทั่วไปจะรายงานเป็นรายไตรมาสหรือรายปี และอาจแตกต่างกันไปตามขนาดและประเภทของธุรกิจ

ตัวอย่างเช่น ถ้าธุรกิจ A มียอดขาย 100 ล้านบาท และกำไรสุทธิ 20 ล้านบาทในไตรมาสที่ผ่านมา อัตรากำไรสุทธิของธุรกิจนี้จะเท่ากับ 20% [(20 ล้านบาท / 100 ล้านบาท)] ด้วยการคำนวณอัตรากำไรสุทธิเช่นนี้ เราสามารถวิเคราะห์ความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจได้อย่างง่ายดาย

ความสำคัญของการวิเคราะห์อัตรากำไรสุทธิ

การวิเคราะห์อัตรากำไรสุทธิเป็นตัวชี้วัดที่สำคัญมากในการประเมินสถานะทางการเงินและผลการดำเนินงานของธุรกิจ เนื่องจาก เป็นตัวชี้วัดที่แสดงถึงความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจ และให้ข้อมูลที่มีประโยชน์แก่นักลงทุนและเจ้าหนี้ในการตัดสินใจเกี่ยวกับมูลค่าของธุรกิจ

• อัตรากำไรสุทธิสะท้อนถึงประสิทธิภาพและประสิทธิผลของธุรกิจ กล่าวคือ ธุรกิจที่มีอัตรากำไรสุทธิสูงแสดงว่าสามารถผลิตสินค้าหรือบริการที่มีความสามารถในการแข่งขันได้ และผู้บริหารมีความสามารถในการบริหารจัดการที่ดี ในทางกลับกัน อัตรากำไรสุทธิที่ต่ำบ่งบอกถึงประสิทธิภาพที่ต่ำและการบริหารจัดการที่ไม่มีประสิทธิภาพ
• อัตรากำไรสุทธิสามารถใช้ในการคาดการณ์ศักยภาพการเติบโตในอนาคตของธุรกิจ ธุรกิจที่มีอัตรากำไรสุทธิเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องมีแนวโน้มที่จะเติบโตต่อไปในอนาคต แต่ในทางกลับกัน ถ้าอัตรากำไรสุทธิลดลงหรือคงที่ อาจหมายความว่าแนวโน้มการเติบโตของธุรกิจนั้นไม่สดใส
• อัตรากำไรสุทธิมีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับความมั่นคงของธุรกิจ ธุรกิจที่มีอัตรากำไรสุทธิสูงและมีแนวโน้มที่มั่นคงมีความสามารถในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจได้ดี และอยู่ในสถานะที่ดีในการจัดหาเงินทุนและการลงทุน

ผลกระทบของอัตรากำไรสุทธิต่อการประเมินผลการดำเนินงานของธุรกิจ

ประการแรก อัตรากำไรสุทธิมีบทบาทสำคัญในการประเมินผลการดำเนินงานโดยรวมของธุรกิจ อัตรากำไรสุทธิซึ่งแสดงถึงสัดส่วนของกำไรสุทธิต่อยอดขาย เป็นหนึ่งในตัวชี้วัดที่แสดงให้เห็นว่าธุรกิจดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพียงใด โดยทั่วไปแล้ว ธุรกิจที่มีอัตรากำไรสุทธิสูงจะได้รับการประเมินว่ามีผลการดำเนินงานที่ดีกว่า

อีกแง่มุมหนึ่งคือ อัตรากำไรสุทธิมีบทบาทสำคัญในการประเมินความน่าเชื่อถือของธุรกิจในตลาดการเงิน อัตรากำไรสุทธิที่สูงแสดงให้เห็นว่าธุรกิจมีความมั่นคงและมีความสามารถในการทำกำไรสูง ดังนั้นสถาบันการเงินจึงมีแนวโน้มที่จะให้สินเชื่อแก่ธุรกิจเหล่านี้ในอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำกว่า หรืออาจกำหนดราคาหุ้นที่สูงขึ้นเมื่อออกหุ้นใหม่ ในทางกลับกัน อาจส่งผลกระทบเชิงลบได้

สุดท้าย อัตรากำไรสุทธิเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญในการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ของธุรกิจ เช่น การควบรวมกิจการ การเข้าซื้อกิจการ และการระดมทุน ธุรกิจที่มีอัตรากำไรสุทธิสูงอาจเป็นเป้าหมายที่น่าสนใจสำหรับการเข้าซื้อกิจการ และเป็นที่นิยมในหมู่นักลงทุน ทำให้ธุรกิจได้เปรียบในการระดมทุน ดังนั้น การวิเคราะห์อัตรากำไรสุทธิจึงเป็นสิ่งสำคัญในการวิเคราะห์ธุรกิจ

การวิเคราะห์สาเหตุของการเปลี่ยนแปลงอัตรากำไรสุทธิ

สาเหตุของการเปลี่ยนแปลงอัตรากำไรสุทธิมีหลายประการ มาดูสาเหตุหลักๆ กันนะคะ

• การเปลี่ยนแปลงยอดขาย ถ้ายอดขายเพิ่มขึ้น อัตรากำไรสุทธิมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้น ในทางกลับกัน ถ้ายอดขายลดลง อัตรากำไรสุทธิมีแนวโน้มที่จะลดลง
• การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างต้นทุน การเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบและขนาดของต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรอาจส่งผลต่ออัตรากำไรสุทธิ ต้นทุนคงที่คือต้นทุนที่เกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอโดยไม่ขึ้นกับปริมาณการผลิต ในขณะที่ต้นทุนผันแปรคือต้นทุนที่เปลี่ยนแปลงไปตามปริมาณการผลิต ถ้าสัดส่วนของต้นทุนคงที่สูง ยอดขายเพียงเล็กน้อยก็อาจส่งผลให้เกิดการเพิ่มขึ้นของอัตรากำไรสุทธิอย่างมาก แต่ในทางกลับกัน ถ้าสัดส่วนของต้นทุนผันแปรสูง ยอดขายที่เพิ่มขึ้นมากอาจทำให้เกิดการเพิ่มขึ้นของอัตรากำไรสุทธิเพียงเล็กน้อย
• การเปลี่ยนแปลงกำไรขาดทุนอื่นๆ ก็มีผลต่ออัตรากำไรสุทธิเช่นกัน เนื่องจากรายการกำไรขาดทุนที่ไม่ใช่ผลประกอบการ เช่น ค่าใช้จ่ายดอกเบี้ย ผลขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน กำไรขาดทุนจากส่วนได้เสีย ฯลฯ มีผลต่อกำไรสุทธิ

ดังนั้น ในการวิเคราะห์ธุรกิจ จึงจำเป็นต้องพิจารณาปัจจัยต่างๆ เหล่านี้ร่วมกันเพื่อหาสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงอัตรากำไรสุทธิ

การเปรียบเทียบกับอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรม

การเปรียบเทียบอัตรากำไรสุทธิของธุรกิจกับอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรมเป็นสิ่งสำคัญในการประเมินอัตรากำไรสุทธิ สาเหตุมีดังนี้

• เนื่องจากอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรมเป็นตัวชี้วัดความสามารถในการทำกำไรโดยรวมของอุตสาหกรรมนั้นๆ ถ้าอัตรากำไรสุทธิของธุรกิจสูงกว่าอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรม แสดงว่าธุรกิจนั้นมีความสามารถในการทำกำไรสูงกว่าคู่แข่ง ในทางกลับกัน ถ้าอัตรากำไรสุทธิต่ำกว่าอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรม แสดงว่าธุรกิจนั้นมีความสามารถในการทำกำไรต่ำกว่าคู่แข่ง
• การเปรียบเทียบกับอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยช่วยให้เราประเมินผลการดำเนินงานของธุรกิจได้อย่างสัมพัทธ์ การพิจารณาจากตัวเลขเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอในการประเมินผลการดำเนินงานของธุรกิจ ดังนั้นการเปรียบเทียบกับอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยจึงเป็นสิ่งที่ดีกว่า
• เนื่องจากอัตรากำไรสุทธิแตกต่างกันไปในแต่ละอุตสาหกรรม ดังนั้นเพื่อให้การเปรียบเทียบเป็นไปอย่างยุติธรรม จึงจำเป็นต้องพิจารณาอัตรากำไรสุทธิเฉลี่ยของอุตสาหกรรมด้วย วิธีนี้ช่วยให้เราสามารถวิเคราะห์ธุรกิจได้อย่างเป็นกลางมากขึ้น

การศึกษาตัวอย่างการวิเคราะห์อัตรากำไรสุทธิ

สมมติว่าบริษัท A และบริษัท B เป็นธุรกิจในอุตสาหกรรมเดียวกัน และเพิ่งประกาศรายงานผลประกอบการในไตรมาสล่าสุด โดยอัตรากำไรสุทธิของบริษัท A อยู่ที่ 15% และอัตรากำไรสุทธิของบริษัท B อยู่ที่ 10%

ก่อนอื่น เมื่อเปรียบเทียบอัตรากำไรสุทธิของทั้งสองบริษัท จะเห็นว่าบริษัท A มีอัตรากำไรสุทธิสูงกว่าบริษัท B ถึง 5%p ซึ่งหมายความว่าบริษัท A สามารถสร้างกำไรสุทธิจากยอดขายได้มากกว่าบริษัท B กล่าวคือ บริษัท A อาจดำเนินธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าบริษัท B หรืออาจให้บริการหรือขายสินค้าที่ทำกำไรได้มากกว่าบริษัท B

จากนั้น เราต้องวิเคราะห์เพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุของความแตกต่างนี้ ตัวอย่างเช่น เราสามารถตรวจสอบว่าบริษัท A กำหนดราคาสินค้าสูงกว่าบริษัท B หรือไม่ ใช้จ่ายค่าโฆษณาและการตลาดน้อยกว่าบริษัท B หรือไม่ หรือบริหารจัดการค่าใช้จ่ายด้านบุคลากรได้ดีกว่าบริษัท B หรือไม่

จากการวิเคราะห์ดังกล่าว เราสามารถระบุจุดแข็งและจุดอ่อนของแต่ละบริษัท และใช้ข้อมูลดังกล่าวในการวางแผนกลยุทธ์ในอนาคต นอกจากนี้ ยังสามารถใช้ข้อมูลในการคาดการณ์สถานะทางการเงินในอนาคตและการตัดสินใจลงทุนได้อีกด้วย

สรุป

วันนี้เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับอัตรากำไรสุทธิ ซึ่งเป็นหนึ่งในวิธีการดูงบการเงิน อัตรากำไรสุทธิเป็นตัวชี้วัดความสามารถในการทำกำไรของธุรกิจ ดังนั้น นักลงทุนจึงควรมีความเข้าใจเกี่ยวกับแนวคิดนี้