Hisseler İçin Yatırımcıların Bilmesi Gereken Her Şey: Finansal Tablolarda İşletme Karı

Yatırım dünyasında göz ardı edilemeyecek kadar önemli göstergelerden biri olan faaliyet karı, hisse senedi yatırımcılarının mutlaka bilmesi gereken bir konudur. Faaliyet karını birlikte inceleyelim.

Faaliyet Karı Nedir?

Faaliyet karı, bir şirketin iş performansını değerlendirmek için kullanılan önemli göstergelerden biridir. Bir şirketin ürün veya hizmet satışından elde ettiği toplam gelirden, maliyet of goods sold (COGS), satış giderleri ve genel ve idari giderler gibi giderleri düşülerek elde edilen tutarı ifade eder. Başka bir deyişle, şirketin gerçekte kazandığı karı gösteren bir göstergedir.

Faaliyet karı, bir şirketin karlılığını belirlemede önemli bir rol oynar. Genellikle faaliyet karı yüksek olan şirketlerin karlılığı daha yüksek olarak değerlendirilir. Öte yandan, faaliyet karı düşük olan veya zarar eden şirketler, mali durumlarının istikrarsız olduğunu gösterir.

Şirketin gelecekteki büyüme potansiyelini tahmin etmede de faydalı bilgiler sağlar. Faaliyet karı sürekli olarak artan şirketler, pazarda rekabet gücüne sahip olup gelecekte de büyüme olasılığı yüksektir. Tersine, faaliyet karı düşen şirketlerin rekabet gücü zayıflar ve gelecekte büyümesi zor olabilir.

Mali tablo analizinde en temelde kontrol edilmesi gereken unsurlardan biridir ve hisse senedi yatırımcıları, yatırım yapmak istedikleri şirketin faaliyet karını mutlaka bilmelidir.

Mali Tablolarda Faaliyet Karını Bulma Yöntemi

Mali tablolarda faaliyet karını bulmak için ilgili şirketin gelir tablosu incelenmelidir.

Gelir tablosu, belirli bir dönemdeki şirketin iş performansını gösteren bir tablo olup, üst kısımda ciro, faaliyet karı, dönem karı gibi önemli göstergeler yer alır. Bu göstergelerden faaliyet karı, 'brüt kar'dan 'satış ve pazarlama giderleri' çıkarılarak hesaplanır.

Bu göstergeyi ararken dikkat edilmesi gereken husus, her bir kalemin doğru bir şekilde ayrıştırılıp ayrıştırılmadığının kontrol edilmesidir. Bazı şirketlerde muhasebe uygulamaları nedeniyle kalemler farklı şekilde gösterilebilir, bu nedenle ilgili şirketin muhasebe standartlarını önceden bilmek faydalıdır.

Bu sayede aradığınız bilgiyi kolayca bulabilir ve daha sonra bu verilere dayanarak şirketin mali sağlamlığı ve büyüme potansiyelini analiz edebilirsiniz.

Faaliyet Karı Oranı Hesaplama Yöntemi ve Analiz Noktaları

Faaliyet karı oranı, ciroya göre faaliyet karının yüzdesini gösteren bir göstergedir ve şirketin karlılığını belirlemede önemli bir rol oynar. Formül aşağıdaki gibidir:

• Faaliyet Karı Oranı = (Faaliyet Karı / Ciro) x 100

Faaliyet karı oranını analiz ederken aşağıdaki noktalar dikkate alınmalıdır:

• Sektör Ortalamasıyla Karşılaştırma: İlgili şirketin faaliyet karı oranının sektör ortalamasına göre yüksek mi yoksa düşük mü olduğunu belirlemek gerekir. Sektör ortalamasının üzerindeyse rekabetçi olduğu söylenebilir, ancak bunun tersi durumdaysa iyileştirmeye ihtiyaç duyulabilir.
• Trend Analizi: Zaman içinde faaliyet karı oranının trendini analiz ederek şirketin büyüme potansiyelini belirleyebilirsiniz. Yükselen bir eğilim olumlu bir işaret olarak yorumlanabilir, ancak düşen bir eğilim olumsuz bir işaret olabilir.
• Rakiplerle Karşılaştırma: Aynı sektördeki rakip şirketlerin faaliyet karı oranlarıyla karşılaştırılarak ilgili şirketin göreceli konumu belirlenebilir. Daha iyi bir konumdaysa pazar payını artırma olasılığı yüksektir, ancak daha kötü bir konumdaysa rekabet gücünü artırmak için çaba göstermesi gerekebilir.
• Faaliyet Dışı Karlar ve Zararlar dikkate alınmalıdır: Faaliyet karı oranı, faaliyet dışı kar ve zararları dikkate almadığı için bunlar da dikkate alınmalıdır. Faiz giderleri veya kurumlar vergisi gibi faaliyet dışı giderler yüksekse, gerçek karlılık daha düşük olabilir.
• Tek Seferlik Etkenlerin Ortadan Kaldırılması: Geçici etkenler nedeniyle faaliyet karı oranı değişebilir, bu nedenle bunlar ortadan kaldırıldıktan sonra gerçek karlılık belirlenmelidir.

Faaliyet Karındaki Değişimin Nedenleri Analizi

Mali tabloları analiz ederken en önemli unsurlardan biri de faaliyet karındaki değişimin nedenlerini belirlemektir. Bu, şirketin gelecekteki performansını tahmin etmede ve yatırım kararları alma konusunda çok önemli bilgiler sağlar.

Faaliyet karındaki değişimin başlıca nedenleri şunlardır:

• Cirodaki Değişim: Satış miktarı veya fiyat değişiklikleri nedeniyle ciro artabilir veya azalabilir. Ekonomik dalgalanmalar, rakiplerin ortaya çıkması, pazarlama stratejilerindeki değişiklikler gibi faktörler cirodaki değişimi etkileyebilir.
• Maliyetlerdeki Değişim: Hammadde fiyatları, işçilik maliyetleri, kira gibi maliyetler artarsa veya azalırsa faaliyet karını etkiler.
• Satış ve Pazarlama Giderlerindeki Değişim: Reklam giderleri, komisyonlar, çalışanlara sağlanan menfaatler gibi satış ve pazarlama giderleri artabilir veya azalabilir. Organizasyonun genişlemesi veya küçülmesi, yönetim stratejilerindeki değişiklikler gibi faktörler satış ve pazarlama giderlerindeki değişimi etkiler.
• Diğer Faktörler: Döviz kurlarındaki değişimler, vergi ödemeleri, davalar gibi diğer faktörler de faaliyet karını etkileyebilir. Bu faktörler tahmin edilmesi ve kontrol edilmesi zor olduğundan şirketler her zaman risk yönetimine dikkat etmelidir.

Nedenleri belirledikten sonra, her bir nedenin sürekli mi yoksa geçici mi olduğunu ayırt etmek gerekir. Sürekli nedenler, şirketin yapısal sorunlarından kaynaklanıyorsa köklü bir çözüme ihtiyaç duyulur. Geçici nedenler, kısa vadeli sorunlardan kaynaklanıyorsa durumun düzelmesini beklemek daha iyi olabilir.

Faaliyet Karını Kullanarak Hisse Senedi Yatırım Stratejileri

Faaliyet karı, hisse senedi yatırımında çok önemli göstergelerden biridir. Bunu kullanarak çeşitli yatırım stratejileri oluşturabilirsiniz.

• Büyüme Hisseleri Yatırımı: Faaliyet karı sürekli olarak artan şirketler büyüme hisseleri olarak sınıflandırılır. Bu şirketlerin hisse senetleri genellikle yüksek seviyelerde işlem görür ve uzun vadede yüksek getiri sağlama olasılıkları vardır. Ancak büyüme hisseleri oynaklık riski taşır, bu nedenle yatırım yapmadan önce yeterli analiz ve risk yönetimi gereklidir.
• Değer Hisseleri Yatırımı: Faaliyet karına göre hisse senedi fiyatı düşük olan şirketler değer hisseleri olarak sınıflandırılır. Nispeten düşük fiyata hisse senedi satın alıp uzun vadeli olarak elinde bulundurma stratejisi uygulanabilir. Ancak değer hisseleri her zaman iyi bir seçenek değildir. Şirketin büyüme potansiyeli düşük veya rekabet gücü zayıfsa hisse senedi fiyatı yükselmeyebilir.
• Dönüşüm Hisseleri Yatırımı: Faaliyet karı zarar eden veya azalan şirketlerin yeniden yapılandırma veya yönetim yenileme yoluyla performansını iyileştirmesi durumunda dönüşüm hisseleri olarak sınıflandırılırlar. Başarılı bir dönüşüm, hisse senedi fiyatının artmasına yol açabilir. Ancak başarısız olursa hisse senedi fiyatı düşebilir ve kayıplar artabilir, bu nedenle dikkatli olmak gerekir.
• Temettü Hisseleri Yatırımı: Faaliyet karı istikrarlı ve yüksek temettü ödeyen şirketler temettü hisseleri olarak sınıflandırılır. Bankalardan alınan faizden daha yüksek getiri elde edilebilir. Ancak faiz oranlarındaki artış gibi faktörler nedeniyle temettü getirisi azalabilir, bu nedenle dikkatli olmak gerekir.

Faaliyet karına dayalı yukarıdaki yatırım stratejilerine ek olarak,K/K (Kazanç/Fiyat Oranı), K/D (Kazanç/Değer Oranı) gibi finansal oranları da göz önünde bulundurmakdaha hassas yatırım kararları almanızı sağlayacaktır.

Faaliyet Karı ve Şirket Sağlamlığı Değerlendirmesi

Mali tablolarda faaliyet karı, şirketin temel performans göstergelerinden biridir. Bu sayede şirketin sağlamlığını ve gelecekteki büyüme potansiyelini değerlendirebilirsiniz.

• Faaliyet karı, şirketin cirosundan maliyet of goods sold (COGS), satış ve pazarlama giderleri ve genel ve idari giderler çıkarılarak hesaplanır. Yani şirketin ürün veya hizmet satışı ile ne kadar kar elde ettiğini gösterir.
• Faaliyet karının yüksek olması, şirketin işini verimli bir şekilde yürüttüğünü gösterir. Öte yandan, faaliyet karı düşük olan veya zarar eden şirketlerde işletme verimsizliği veya rekabet gücü düşüklüğü söz konusu olabilir.
• Faaliyet karı, şirketin nakit akışını tahmin etmede de faydalıdır. Çünkü işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit, şirketin finansmanı ve yatırımları için kullanılır. Eğer faaliyet karı azalırken aşırı borç ödenmesi veya büyük yatırımlar yapılıyorsa şirketin mali durumu kötüleşebilir.
• Faaliyet karı, şirketin kredi notunu belirlemede de önemli bir rol oynar. Kredi derecelendirme kuruluşları, şirketin kredi notunu verirken faaliyet karının büyüklüğünü, istikrarını ve büyüme potansiyelini dikkate alır. Yüksek kredi notuna sahip şirketlerin finansman sağlaması daha kolay olur ve finansman maliyetlerini azaltır.

Bu nedenle hisse senedi yatırımcıları, ilgi duydukları şirketlerin faaliyet karlarını dikkatlice inceleyip, buna dayanarak şirketin sağlamlığını değerlendirerek yatırım planlarını yapmalıdırlar.

Sonuç

Bugün, şirketin büyüme potansiyelini belirlemek için kullanılan bir gösterge olan faaliyet karını inceledik.