Yatırım dünyasında ihmal edilemez önemli bir gösterge olan işletme kârı, hisse senedi yatırımcılarının mutlaka bilmesi gereken bir konudur. Birlikte inceleyelim.

İşletme Kârı Nedir?

İşletme kârı, bir şirketin iş performansını değerlendirmek için kullanılan önemli bir göstergedir. Ürün veya hizmet satışından elde edilen satış gelirinden, mal satışı maliyeti, satış giderleri ve yönetim giderleri gibi giderler düşüldükten sonra kalan miktarı ifade eder. Başka bir deyişle, şirketin gerçekte kazandığı karı gösteren bir göstergedir.

İşletme kârı, bir şirketin karlılığını değerlendirmede önemli bir rol oynar. Genellikle işletme kârı ne kadar yüksek olursa, şirketin karlılığı da o kadar yüksek kabul edilir. Tersine, işletme kârı düşük veya zarar kaydeden şirketler, mali durumlarının sağlıksız olduğunu gösterir.

Bir şirketin gelecekte büyüme potansiyelini tahmin etmede de faydalı bilgiler sağlar. İşletme kârı sürekli olarak artan şirketler piyasada rekabetçi konumdadır ve gelecekte büyüme potansiyeline sahiptir. Tersine, işletme kârı azalan veya büyümeyen şirketler, rekabet güçlerinin azaldığını ve gelecekte büyümelerinin zor olabileceğini gösterir.

Mali tablo analizi sırasında en temel olarak kontrol edilmesi gereken unsurlardan biridir ve hisse senedi yatırımcılarının yatırım yapmak istedikleri şirketlerin işletme karlarını mutlaka bilmeleri gerekir.

Mali Tablolarda İşletme Kârını Bulma

Mali tablolarda işletme kârını bulmak için şirketin gelir tablosu incelenmelidir.

Gelir tablosu, belirli bir dönemde şirketin iş performansını gösteren bir tablodur ve üst kısımda satış geliri, işletme kârı, dönem net kârı gibi önemli göstergeler yer alır. Bunların arasında işletme kârı, "mal satışı brüt kârından" "satış ve yönetim giderleri" düşülerek hesaplanır.

Bu göstergeyi ararken dikkat edilmesi gereken nokta, her bir kalemin doğru bir şekilde ayrılmış olduğundan emin olmaktır. Bazı şirketlerde muhasebe uygulamaları nedeniyle kalemler farklı şekilde gösterilebilir, bu nedenle şirketin muhasebe standartlarını önceden bilmek faydalı olabilir.

Bu sayede aranan bilgi kolayca bulunabilir ve daha sonra bu verilere dayanarak şirketin mali sağlamlığı ve büyüme potansiyeli analiz edilebilir.

İşletme Kâr Marjını Hesaplama Yöntemi ve Analiz Noktaları

İşletme kâr marjı, satış gelirine göre işletme kârının yüzdesel olarak ifade edilmiş halidir ve şirketin karlılığını değerlendirmede önemli bir rol oynar. Formül aşağıdaki gibidir:

• İşletme Kâr Marjı = (İşletme Kârı / Satış Geliri) x 100

İşletme kâr marjını analiz ederken aşağıdaki noktalar dikkate alınmalıdır:

• Sektör Ortalamasıyla Karşılaştırma: Şirketin işletme kâr marjının sektör ortalamasıyla karşılaştırılması gerekir. Sektör ortalamasının üzerindeyse şirketin rekabetçi olduğu söylenebilir, ancak bunun tersiyse iyileştirme gerekebilir.
• Trend Analizi: Zamana bağlı olarak işletme kâr marjının trendini analiz ederek şirketin büyüme potansiyelini belirlemek mümkündür. Artan bir trend, olumlu bir işaret olarak görülebilir, ancak düşen bir trend olumsuz bir işaret olabilir.
• Rakiplerle Karşılaştırma: Aynı sektördeki rakip şirketlerin işletme kâr marjlarıyla karşılaştırılarak şirketin göreceli konumu belirlenebilir. Rakiplerinden daha iyi konumdaysa pazar payını artırma olasılığı yüksektir, ancak daha düşük konumdaysa rekabet gücünü artırmak için çaba göstermesi gerekebilir.
• İşletme Dışı Gelir ve Giderleri Dikkate Alma: İşletme kâr marjı, işletme dışı gelir ve giderleri dikkate almaz, bu nedenle bunlar da hesaba katılmalıdır. Faiz giderleri veya kurumlar vergisi gibi işletme dışı giderler yüksekse, gerçek karlılık daha düşük olabilir.
• Tek Seferlik Etkilerin Ortadan Kaldırılması: Tek seferlik etkiler nedeniyle işletme kâr marjı değişebilir, bu nedenle bunları ortadan kaldırdıktan sonra gerçek karlılığı belirlemek önemlidir.

İşletme Kârının Değişiminin Nedenlerinin Analizi

Mali tabloları analiz ederken en önemli unsurlardan biri de işletme kârındaki değişimi oluşturan nedenleri belirlemektir. Bu, şirketin gelecekteki performansını tahmin etmek ve yatırım kararları almak için çok önemli bilgiler sağlar.

İşletme kârının değişmesinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Satış Gelirlerinin Değişimi: Satış miktarı veya fiyat değişimleri nedeniyle satış gelirleri artabilir veya azalabilir. Ekonomi durumundaki değişimler, rakiplerin ortaya çıkması, pazarlama stratejilerindeki değişiklikler vb. satış gelirlerinin değişmesine etki edebilir.
• Maliyet Değişimi: Ham madde fiyatları, işçilik maliyetleri, kira giderleri vb. maliyetler artarsa veya azalırsa işletme kârı etkilenir.
• Satış ve Yönetim Giderleri Değişimi: Reklam giderleri, komisyonlar, sosyal yardımlar vb. satış ve yönetim giderleri artabilir veya azalabilir. Organizasyonun genişlemesi veya küçülmesi, yönetim stratejilerindeki değişiklikler vb. satış ve yönetim giderlerinin değişmesine etki eden faktörlerdir.
• Diğer Faktörler: Döviz kurları, vergi ödemeleri, davalar vb. diğer faktörler de işletme kârını etkileyebilir. Bu faktörler tahmin edilmesi ve kontrol edilmesi zor olabilir, bu nedenle şirketler her zaman risk yönetimine dikkat etmelidir.

Nedenleri belirledikten sonra, her bir nedenin sürekli olup olmadığı veya geçici olup olmadığı ayırt edilmelidir. Sürekli bir nedense, şirketin yapısal bir sorunu olabileceği için köklü çözümler gerekir. Geçici bir nedense, kısa vadeli bir sorun olabilir, bu nedenle durum düzelene kadar beklenmesi daha iyi olabilir.

İşletme Kârı Kullanılarak Oluşturulan Hisse Senedi Yatırım Stratejileri

İşletme kârı, hisse senedi yatırımlarında çok önemli bir göstergedir. Bu gösterge kullanılarak çeşitli yatırım stratejileri oluşturulabilir.

• Büyüme Hisseleri Yatırımı: İşletme kârı sürekli olarak artan şirketler, büyüme hisseleri olarak sınıflandırılır. Bu şirketlerin hisse senetleri genellikle yüksek fiyatlarla işlem görür ve uzun vadede yüksek getiri sağlama potansiyeline sahiptir. Ancak büyüme hisselerinin hisse senedi fiyatları değişken olduğundan, yatırım yapmadan önce yeterli analiz ve risk yönetimi gereklidir.
• Değer Hisseleri Yatırımı: İşletme kârına göre hisse senedi fiyatı düşük olan şirketler, değer hisseleri olarak sınıflandırılır. Nispeten düşük fiyatlara hisse senedi satın alıp uzun vadede tutma stratejisi izlenebilir. Ancak değer hisseleri her zaman iyi bir seçim değildir. Şirketin büyüme potansiyeli düşük veya rekabet gücü zayıfsa, hisse senedi fiyatları yükselmeyebilir.
• Dönüşüm Hisseleri Yatırımı: İşletme kârı zarar veya azalan şirketlerin yeniden yapılanma veya yönetim inovasyonu yoluyla performanslarını iyileştirmeleri halinde, dönüşüm hisseleri olarak sınıflandırılır. Başarılı bir dönüşüm, hisse senedi fiyatlarının artmasına yol açabilir. Ancak başarısızlık durumunda hisse senedi fiyatları düşebilir ve kayıplar artabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.
• Temettü Hisseleri Yatırımı: İşletme kârı istikrarlı ve yüksek temettü ödeyen şirketler, temettü hisseleri olarak sınıflandırılır. Banka faizlerinden daha yüksek getiri elde etme avantajı sağlar. Ancak faiz oranlarındaki artış vb. faktörler nedeniyle temettü getirisi düşebilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

İşletme kârına dayalı olarak yukarıda belirtilen yatırım stratejilerine ek olarak,PER (Fiyat/Kâr Oranı), PBR (Fiyat/Duyarlı Varlık Oranı) gibi mali oranlar da dikkate alınırsadaha hassas yatırım kararları alınabilir.

İşletme Kârı ve Şirket Sağlamlığını Değerlendirme

Mali tablolarda işletme kârı, şirketin temel performans göstergelerinden biridir. Bu gösterge kullanılarak şirketin sağlamlığı ve gelecekte büyüme potansiyeli değerlendirilebilir.

• İşletme kârı, şirketin satış gelirlerinden mal satışı maliyeti, satış ve yönetim giderleri düşüldükten sonra hesaplanır. Başka bir deyişle, şirketin ürün veya hizmet satışı ile gerçekte ne kadar kazanç elde ettiğini gösterir.
• İşletme kârının yüksek olması, şirketin işletmelerini verimli bir şekilde yürüttüğünü gösterir. Tersine, işletme kârının düşük veya zarar kaydeden şirketler, işletmelerinin verimsiz olduğunu veya rekabet güçlerinin zayıf olduğunu gösterir.
• İşletme kârı, şirketin nakit akışını tahmin etmede de faydalıdır. İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit, şirketin finansmanı ve yatırımında kullanılır. Eğer işletme kârı azalırsa veya zarar kaydedilirse ve aşırı borçlar ödeniyorsa veya büyük ölçekli yatırımlar yapılıyorsa, şirketin mali durumu kötüleşme olasılığı yüksektir.
• İşletme kârı, şirketin kredi notunu belirlemede de önemli bir rol oynar. Kredi derecelendirme kuruluşları, şirketin işletme kârı büyüklüğü, istikrarı ve büyüme potansiyeli gibi faktörleri dikkate alarak şirketin kredi notunu verir. Yüksek kredi notu alan şirketler finansman elde etmede kolaylık sağlar ve finansman maliyetlerini azaltabilir.

Bu nedenle, hisse senedi yatırımcıları ilgilendikleri şirketlerin işletme kârlarını dikkatlice incelemeli, bu verilere dayanarak şirketin sağlamlığını değerlendirmeli ve yatırım planları yapmalıdır.

Sonuç

Bugün, şirketin büyüme potansiyelini belirlemede kullanılan işletme kârı hakkında bilgi edindik.