Hisselere Yatırım Yapmaya Yardımcı Olacak Finansal Tabloları Anlama - Sermaye Nedir?

Yatırım yaparken gerçekten önemli olan finansal tablolar arasında 'sermaye' hakkında kolay ve basit bir şekilde açıklamaya çalışacağım. Sermayenin ne olduğunu ve neden önemli olduğunu birlikte öğreneceğiz.

Sermayenin Tanımı ve Bileşenleri

Sermaye, bir şirketin varlıklarından borçlarını çıkardığında kalanı ifade eder. Yani, şirketin sahip olduğu net varlıkları gösterir. Sermaye, bir şirketin mali durumunu gösteren önemli göstergelerden biridir ve hisse senedi yatırımı yaparken mutlaka göz önünde bulundurulması gereken unsurlardan biridir.

Sermaye, aşağıdaki bileşenlerden oluşur.

• Ödenmiş Sermaye: Şirket ilk kurulduğunda yatırımcıların yatırdığı parayı ifade eder. Ödenmiş sermaye, hisse senedi ihracı yoluyla sağlanır ve hisse senedi başına nominal değer ile ihraç edilen hisse senedi sayısının çarpımıyla hesaplanır.
• Sermaye Yedekleri: Sermaye işlemleri sonucunda oluşan yedekleri ifade eder. Örneğin, hisse senedi ihracı sırasında ihraç fiyatı nominal değerden yüksek ise, bu fark sermaye yedeklerine aktarılır.
• Kar Yedekleri: İşletme faaliyetlerinden elde edilen karlardan, temettü olarak dağıtılmayan ve kalan miktarı ifade eder. Kar yedekleri, şirketin mali durumunun sağlıklı olduğunu gösteren göstergelerden biridir ve hisse senedi yatırımı yaparken önemli bir değerlendirme kriteridir.
• Sermaye Düzenlemeleri: Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri ve kar yedeklerine dahil olmayan kalemleri ifade eder ve toplam sermayeyi düzenleme işlevi görür. Örneğin, öz sermaye hisselerinin devralınması, hisse senedi indirim ihraç farkı, sermaye indirimi kaybı gibi kalemler buna dahildir.
• Diğer Kapsamlı Gelir/Zarar Birikimi: Belirli bir dönemde oluşan diğer kapsamlı gelir/zararların birikmiş miktarını ifade eder.
• Azınlık Payları: Bağlı ortaklığın paylarının kontrol eden ortaklık tarafından elinde bulundurulmayan kısmını ifade eder.

Bu sermaye bileşenlerini anlamak, şirketin mali durumunu daha doğru bir şekilde değerlendirmeyi ve hisse senedi yatırımında daha mantıklı kararlar almayı sağlar.

Sermaye ile Hisse Senedi Yatırımının İlişkisi

Sermaye, hisse senedi yatırımında çok önemli bir rol oynar. Çünkü hisse senetleri, şirket sermayesini oluşturan unsurlardan biridir.

Hisse senedi yatırımcıları, şirket sermayesine katılarak şirketin büyümesiyle birlikte kar elde edebilirler. Bu durumda, sermayenin büyüklüğü ve bileşenleri, hisse senedinin değerini belirlemede önemli bir rol oynar.

Örneğin, bir şirketin ödenmiş sermayesi ne kadar yüksek olursa, şirketin istikrarı da o kadar yüksek olur ve hisse senedinin değeri de artma olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, sermaye yedekleri ve kar yedekleri ne kadar fazlaysa, şirketin mali durumunun o kadar sağlıklı olduğunu gösterir ve bu da hisse senedinin değerini artıran faktörlerden biridir.

Öte yandan, sermaye erimesi (sermaye kaybı) veya aşırı borç, şirketin mali durumunun istikrarsız olduğunu gösterir ve bu da hisse senedinin değerini düşüren bir faktördür, bu nedenle dikkatlice incelenmelidir.

Bu nedenle, hisse senedi yatırımı yaparken şirketin sermaye büyüklüğünü ve bileşenlerini dikkatlice analiz etmek ve buna dayanarak yatırım kararı vermek önemlidir. Bu sayede daha istikrarlı ve yüksek getiri elde edebilirsiniz.

Finansal Tablolarda Sermayeyi Belirleme Yöntemi

Finansal tablolarda sermayeyi belirleme yöntemi aşağıdaki gibidir.

• Bilanço'yu Kontrol Etme: Bilanço, şirketin varlıklarını, borçlarını ve sermayesini gösteren bir tablo'dur. Sermaye, bunun sağ tarafında bulunur ve ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri ve kar yedekleri gibi unsurlardan oluşur.
• Ödenmiş Sermaye: Şirket kurulurken yatırılan miktar olup, ihraç edilen hisse senetlerinin toplam sayısına hisse başına nominal değerin çarpımıyla elde edilir.
• Sermaye Yedekleri: Hisse senedi ihraç primi, sermaye indirimi karı gibi sermaye işlemlerinden elde edilen yedeklerdir.
• Kar Yedekleri: İşletme faaliyetlerinden elde edilen karlardan, temettü olarak dağıtılmayan ve şirket içinde biriktirilen yedeklerdir.

Bu sayede şirketin mali durumunu değerlendirebilir ve hisse senedi yatırımında referans olarak kullanabilirsiniz. Ancak, finansal tablolar geçmişe ait bilgileri içerdiğinden, bunları temel alarak geleceği tahmin ederken dikkatli olmak gerekir.

Sermaye Değişimini Analiz Etme

Sermaye değişimini analiz etmek, hisse senedi yatırımı açısından önemli unsurlardan biridir. Bu sayede şirketin mali durumunun nasıl değiştiğini anlayabilir ve gelecekte hisse senedini etkileyebilecek faktörleri tahmin edebilirsiniz.

Sermaye değişimini analiz etme yöntemleri şunlardır:

• Ödenmiş Sermaye Değişim Geçmişini Kontrol Etme: Ödenmiş sermaye değişim geçmişini inceleyerek şirketin ek hisse senedi ihraç edip etmediğini veya sermaye indirimi yapıp yapmadığını anlayabilirsiniz. Hisse senedi ihraç sayısının artması hisse senedi değerini düşürebilir ve sermaye indirimi yapılması hisse senedi değerini artırabilir.
• Sermaye Yedekleri Değişim Geçmişini Kontrol Etme: Sermaye yedekleri değişim geçmişini inceleyerek şirketin bedelli sermaye artırımı yapıp yapmadığını veya bedelsiz sermaye artırımı yapıp yapmadığını anlayabilirsiniz.
• Kar Yedekleri Değişim Geçmişini Kontrol Etme: İşletme faaliyetlerinden ne kadar kar elde edildiğini, temettünün ne kadar olduğunu anlayabilirsiniz. Kar yedeklerinin artması şirketin mali durumunun iyileştiğini ve hisse senedi fiyatının artma olasılığının yüksek olduğunu gösterir.

Şirketin sermaye değişimini düzenli olarak analiz ederek trendini takip ederseniz, hisse senedi yatırım kararınızı vermenize yardımcı olacaktır.

Yatırım Kararlarında Sermaye Bilgilerini Kullanma

Finansal tablolarda sermaye maddelerine bakıldığında şirketin mali sağlamlığı ve istikrarı anlaşılabilir. Bu bilgilere dayanarak yatırım kararlarınıza yardımcı olacak bazı ipuçlarını paylaşacağım.

• Sermaye büyüklüğü ne kadar büyük olursa, şirketin istikrarının da o kadar yüksek olduğu söylenebilir. Yeterli öz sermayeye sahip olmak, ekonomik durgunluk veya rekabet yoğunluğu gibi durumlarda finansal zorluklarla karşılaşma olasılığını azaltır.
• Sermaye yapısını incelerken ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri ve kar yedeklerini ayrı ayrı değerlendirmek gerekir. Ödenmiş sermaye, hissedarların yatırdığı parayı; sermaye yedekleri, hisse senedi ihraç primi veya yeniden değerleme ayrımı gibi işletme faaliyetleri dışındaki sermaye işlemlerinden elde edilen yedekleri ifade eder. Kar yedekleri ise işletme faaliyetlerinden elde edilen karlardan temettü olarak dışarı aktarılmayan ve şirket içinde biriktirilen yedeklerdir. Kar yedekleri ne kadar fazlaysa, şirketin büyüme potansiyelinin de o kadar yüksek olduğu söylenebilir.
• Sermaye değişim tablosunu inceleyerek son 1-2 yıldır ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri ve kar yedeklerindeki değişimleri kontrol etmelisiniz. Eğer zarar oluşmuşsa, bu şirketin performansının iyi olmadığının bir göstergesi olabilir, bu nedenle dikkatli olmak gerekir.
• Şirketin mali yapısını değerlendirmek için sermaye oranlarını hesaplayabilirsiniz. Önde gelen sermaye oranları arasında borç oranı (borç/sermaye) ve öz sermaye oranı (sermaye/toplam varlık) bulunur. Genellikle borç oranı %100'ün altında, öz sermaye oranı ise %50'nin üzerinde olduğunda istikrarlı olarak kabul edilir.

Bu sermaye bilgilerini aktif olarak kullanarak yatırım yapmak istediğiniz şirketin mali durumunu dikkatlice inceleyin.

Sermaye ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Hata Yapmaktan Kaçınma

Sermaye maddelerini analiz ederken göz önünde bulundurulması gereken hususlar ve sık yapılan hataları ele alacağız.

• Sadece toplam sermayeye bakarak değerlendirme yapmak risklidir. Toplam sermaye, sadece her bir kalemin toplamıdır, ayrıntılı incelemeye ihtiyaç duyar. Özellikle kar yedeklerinin yeterli olup olmadığını veya zarar olup olmadığını kontrol etmek gerekir. Zarar eden şirketlerin gelecekte karlılıklarının kötüleşme olasılığı daha yüksektir.
• Sermaye erimesi olup olmadığını mutlaka kontrol etmek gerekir. Sermaye erimesi, şirketin zararının artmasıyla yedeklerin tükenmesi ve ödenmiş sermayenin de azalması durumudur. Sermaye erimesi başlayınca şirketin kredi notu düşer ve banka kredisi veya tahvil ihracı gibi finansman sağlamak zorlaşır.
• Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri ve kar yedeklerini birbirine karıştırmamaya dikkat etmek gerekir. Ödenmiş sermaye, hissedarların yatırdığı parayı; sermaye yedekleri, hisse senedi ihraç primi veya yeniden değerleme ayrımı gibi işletme faaliyetleri dışındaki sermaye işlemlerinden elde edilen yedekleri ifade eder. Kar yedekleri ise işletme faaliyetlerinden elde edilen karlardan temettü olarak dışarı aktarılmayan ve şirket içinde biriktirilen yedeklerdir.
• Sermaye değişim tablosunu ayrıntılı olarak incelememek nedeniyle hata yapma olasılığı yüksektir. Sermaye değişim tablosunda ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri ve kar yedeklerinin değişim geçmişi gösterilir, bu nedenle bunları dikkatlice inceleyerek yanlış değerlendirmelerden kaçınmak gerekir.

Yukarıdaki hususları göz önünde bulundurarak sermaye maddelerini analiz ederseniz, daha doğru yatırım kararları almanıza yardımcı olacaktır.