Yatırım yaparken gerçekten önemli mali tablolar arasında 'sermaye'yi kolay ve basit bir şekilde açıklamaya çalışacağım. Sermaye nedir, neden önemlidir, birlikte inceleyelim.

Sermayenin Tanımı ve Bileşenleri

Sermaye, bir şirketin varlıklarından borçları çıkarıldığında kalanı ifade eder. Yani şirketin sahip olduğu net varlıkları gösterir. Sermaye, bir şirketin mali durumunu gösteren önemli göstergelerden biridir ve hisse senedi yatırımı yaparken mutlaka göz önünde bulundurulması gereken bir faktördür.

Sermaye aşağıdaki bileşenlerden oluşur:

• Sermaye: Şirket ilk kurulduğunda yatırımcıların yatırdığı parayı ifade eder. Sermaye, hisse senedi ihracı yoluyla sağlanır ve hisse senedi başına nominal değeri ile ihraç edilen hisse senedi sayısının çarpımı ile hesaplanır.
• Sermaye fazlası: Sermaye işlemleri sonucunda ortaya çıkan fazlaya denir. Örneğin, hisse senedi ihraç edilirken ihraç fiyatı nominal değerinden yüksek ise, bu fark sermaye fazlası olarak biriktirilir.
• Kâr fazlası: İşletme faaliyetlerinden elde edilen kardan, temettü gibi ödemeler için ayrılmayan tutarı ifade eder. Kâr fazlası, bir şirketin mali durumunun sağlıklı olduğunu gösteren göstergelerden biridir ve hisse senedi yatırımı yapılırken önemli bir karar kriteridir.
• Sermaye düzeltmesi: Sermaye, sermaye fazlası ve kâr fazlası dahil olmayan, toplam sermayeyi düzenleyen bir rolü olan maddelerdir. Örneğin, öz sermaye hissesi edinimi, hisse senedi indirimli ihraç farkı, sermaye azaltma zararı vb.
• Diğer kapsamlı gelir birikimi: Belirli bir dönemde meydana gelen diğer kapsamlı gelirlerin birikmiş tutarını ifade eder.
• Azınlık hissesi: Bağlı şirketin hisselerinin, ana şirketin sahip olmadığı kısmını ifade eder.

Bu sermaye bileşenlerini anlamak, bir şirketin mali durumunu daha doğru bir şekilde anlamayı sağlayacak ve hisse senedi yatırımında daha akılcı kararlar vermenizi sağlayacaktır.

Sermaye ve Hisse Senedi Yatırımı Arasındaki İlişki

Sermaye, hisse senedi yatırımında çok önemli bir rol oynar. Çünkü hisse senetleri, bir şirketin sermayesini oluşturan unsurlardan biridir.

Hisse senedi yatırımcıları, bir şirketin sermayesine katılarak, şirketin büyümesiyle birlikte kâr elde edebilirler. Bu durumda, sermayenin büyüklüğü ve bileşenleri, hisse senetinin değerini belirlemede önemli bir rol oynar.

Örneğin, bir şirketin sermayesi ne kadar büyük olursa, şirketin istikrarı o kadar yüksek olur ve hisse senetinin değerinin de artma olasılığı o kadar yüksek olur. Ayrıca, sermaye fazlası ve kâr fazlası ne kadar fazlaysa, şirketin mali durumunun o kadar sağlıklı olduğu gösterir ve bu da hisse senetinin değerini artıran faktörlerden biridir.

Öte yandan, sermaye erimesi veya aşırı borçlanma gibi durumlar, şirketin mali durumunun istikrarsız olduğunu gösterir ve bu da hisse senetinin değerini düşüren bir faktördür, bu nedenle dikkatli olmak gerekir.

Bu nedenle, hisse senedi yatırımı yaparken, şirketin sermaye büyüklüğünü ve bileşenlerini dikkatlice analiz etmek ve buna göre yatırım kararı almak önemlidir. Bu şekilde, daha istikrarlı ve yüksek getiri elde etmek mümkündür.

Mali Tablolarda Sermayeyi Belirleme Yöntemleri

Mali tablolarda sermayeyi belirleme yöntemleri şunlardır:

• Bilanço'yu incelemek: Bilanço, bir şirketin varlıklarını, borçlarını ve sermayesini gösteren bir tablodur. Sermaye, bunlardan sağ tarafta yer alır ve sermaye, sermaye fazlası ve kâr fazlası gibi unsurlardan oluşur.
• Sermaye: Şirket kurulurken yatırılan parayı ifade eder, ihraç edilen toplam hisse senedi sayısının, hisse başına nominal değeri ile çarpımı ile bulunur.
• Sermaye fazlası: Hisse senedi ihraç primi, sermaye azaltma kârı vb. gibi sermaye işlemleri sonucunda ortaya çıkan fazlaya denir.
• Kâr fazlası: İşletme faaliyetlerinden elde edilen kardan, temettü gibi ödemeler için ayrılmayan tutarı ifade eder.

Bunun yoluyla bir şirketin mali durumunu anlayabilir ve hisse senedi yatırımında bunun için referans alabilirler. Ancak, mali tablolar geçmiş bilgileri içerdiğinden, bu tablolara dayanarak geleceği tahmin ederken dikkatli olunmalıdır.

Sermaye Değişimlerini Analiz Etmek

Sermaye değişimlerini analiz etmek, hisse senedi yatırımında önemli unsurlardan biridir. Bunun yoluyla şirketin mali durumunun nasıl değiştiğini anlayabilir ve gelecekte hisse senedini etkileyebilecek faktörleri tahmin edebilirsiniz.

Sermaye değişimlerini analiz etme yöntemleri şunlardır:

• Sermaye değişim kayıtlarını incelemek: Sermaye değişim kayıtlarını inceleyerek şirketin ek hisse senedi ihraç edip etmediğini veya sermaye azaltması yapıp yapmadığını anlayabilirsiniz. Hisse senedi ihraç sayısının artması, hisse senedi değerinin düşmesine neden olabilir ve sermaye azaltması, hisse senedi değerinin artmasına neden olabilir.
• Sermaye fazlası değişim kayıtlarını incelemek: Sermaye fazlası değişim kayıtlarını inceleyerek şirketin bedelli veya ücretsiz sermaye artırımı yapıp yapmadığını anlayabilirsiniz.
• Kâr fazlası değişim kayıtlarını incelemek: İşletme faaliyetlerinden ne kadar kâr elde edildiğini, temettü ödemelerinin ne kadar olduğunu anlayabilirsiniz. Kâr fazlasının artması, şirketin mali durumunun iyileşmesini ve hisse senedinin değerinin artma olasılığını gösterir.

Bir şirketin sermaye değişimlerini düzenli olarak analiz ederek değişimleri takip ederseniz, hisse senedi yatırım kararlarınızı verirken size yardımcı olacaktır.

Yatırım Kararlarında Sermaye Bilgilerinin Kullanılması

Mali tablolarda sermaye maddelerine baktığınızda, bir şirketin mali sağlamlığını ve istikrarını anlayabilirsiniz. Bu bilgilere dayanarak, yatırım kararlarınıza yardımcı olacak birkaç ipucunu paylaşacağım.

• Sermaye büyüklüğü ne kadar büyük olursa, şirketin istikrarı o kadar yüksek olur. Yeterince öz sermayeye sahip olmak, ekonomik durgunluk veya rekabetin artması gibi durumlar karşısında da mali sıkıntı yaşama olasılığını azaltır.
• Sermaye yapısını incelerken, sermayeyi, sermaye fazlasını ve kâr fazlasını ayrı ayrı incelemek gerekir. Sermaye, hissedarlar tarafından yatırılan parayı ifade eder, sermaye fazlası ise hisse senedi ihraç primi veya yeniden değerleme fonu gibi işletme faaliyetleri dışında sermaye işlemlerinden elde edilen fazlaya denir. Kâr fazlası ise, işletme faaliyetlerinden elde edilen kardan, temettü gibi ödemeler için ayrılmayan tutarı ifade eder. Kâr fazlasının yüksek olması, şirketin büyüme potansiyelinin yüksek olduğunu gösterir.
• Son 1-2 yıldaki sermaye, sermaye fazlası ve kâr fazlası değişimlerini gösteren sermaye değişim tablosunu kontrol etmelisiniz. Eğer zarar meydana gelmişse, bu, şirketin performansının iyi olmadığını gösteren bir işaret olabilir, bu nedenle dikkatli olmak gerekir.
• Sermaye oranlarını hesaplayarak şirketin mali yapısını değerlendirebilirsiniz. Ortak sermaye oranı (borç / sermaye) ve öz sermaye oranı (sermaye / toplam varlık) gibi yaygın sermaye oranları vardır. Genellikle borç oranı %100'ün altında, öz sermaye oranı ise %50'nin üzerinde ise, durumun istikrarlı olduğu kabul edilir.

Bu sermaye bilgilerini aktif olarak kullanarak, yatırım yapmak istediğiniz şirketin mali durumunu dikkatlice inceleyin.

Sermayeye İlişkin Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ve Hatalardan Kaçınma

Sermaye maddelerini analiz ederken dikkat edilmesi gereken hususları ve yaygın olarak yapılan hataları inceleyelim.

• Yalnızca toplam sermayeye bakarak karar vermek risklidir. Toplam sermaye yalnızca her bir maddenin toplamıdır, ayrıntıları da incelemek gerekir. Özellikle, kâr fazlasının yeterli olup olmadığını veya zarar olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Zarar eden şirketlerin gelecekte kârlılığının kötüleşme olasılığı yüksektir.
• Sermaye erimesi olup olmadığını mutlaka kontrol etmelisiniz. Sermaye erimesi, şirketin zararının artması nedeniyle, kâr fazlasının tükenmesi ve ödenmiş sermayenin bile azalması durumunu ifade eder. Sermaye erimesi başlarsa, şirketin kredibilitesi düşer ve banka kredisi veya tahvil ihraç etme gibi finansman sağlamak zorlaşır.
• Sermaye, sermaye fazlası ve kâr fazlasını karıştırmamaya dikkat etmelisiniz. Sermaye, hissedarlar tarafından yatırılan parayı ifade eder, sermaye fazlası ise hisse senedi ihraç primi veya yeniden değerleme fonu gibi işletme faaliyetleri dışında sermaye işlemlerinden elde edilen fazlaya denir. Kâr fazlası ise, işletme faaliyetlerinden elde edilen kardan, temettü gibi ödemeler için ayrılmayan tutarı ifade eder.
• Sermaye değişim tablosunu ayrıntılı bir şekilde incelememek, hatalara yol açabilir. Sermaye değişim tablosu, sermaye, sermaye fazlası ve kâr fazlası değişimlerini gösterir, bu nedenle dikkatlice incelemeniz ve yanlış kararlar almamanız gerekir.

Yukarıdaki hususları göz önünde bulundurarak sermaye maddelerini analiz ederseniz, daha doğru yatırım kararları vermenize yardımcı olacaktır.