Net Kar ve Vergi Öncesi Kar Arasındaki Farkı Anlamak

Finansal tabloları okurken sıkça karşımıza çıkan net kar ve vergi öncesi kar birbirine benziyor gibi görünse de aslında farklı kavramlardır. Her ikisi de şirketin kârlılığını gösteren göstergeler olsa da hesaplama yöntemleri ve anlamları farklıdır.

• Vergi Öncesi Karsatış gelirlerinden mal satım maliyeti, satış ve pazarlama giderleri, faaliyet dışı gelirler çıkarıldıktan sonra faaliyet dışı giderler ve kurumlar vergisi giderleri eklenerek hesaplanır. Yani vergi ödenmeden önceki kârı ifade eder.
• Net Karvergi öncesi kardan kurumlar vergisi gideri çıkarılarak hesaplanır ve şirketin tüm giderlerini ödedikten sonra kalan nihai kârı ifade eder.

Bu nedenle iki göstergeyi karşılaştırırsak şirketin vergi yükünü ve gerçek kâr büyüklüğünü anlayabiliriz. Eğer vergi öncesi kar yüksek, net kar düşük ise bunun nedeni yüksek vergi yüküdür. Tersine, net kar yüksek, vergi öncesi kar düşük ise bunun nedeni yüksek faaliyet dışı giderler veya vergi avantajlarının olması olabilir.

Temel Finansal Oran Analiziyle Sağlamlık Değerlendirmesi

Gelir tablosu analiz edilirken temel finansal oranları kullanmak şirketin mali durumunu daha objektif olarak değerlendirmemizi sağlar. En bilinen finansal oranlar şunlardır:

• Kârlılık Oranı: Şirketin ne kadar verimli bir şekilde kar yarattığını gösteren bir göstergedir. En bilinen kârlılık oranları arasında toplam varlık karlılığı (ROA), öz sermaye karlılığı (ROE), satış gelirleri üzerinden faaliyet kârı oranı bulunur. Bu göstergelerle şirketin kârlılığını değerlendirebilir ve rakiplerle karşılaştırabilirsiniz.
• Güvenlik Oranı: Şirketin mali açıdan güvenliliğini gösteren bir göstergedir. En bilinen güvenlik oranları arasında borç oranı, likidite oranı, hızlı likidite oranı bulunur. Bu göstergelerle şirketin borçlarını ödeme kapasitesini ve kısa vadeli ödeme güçlüğüne girme riskini değerlendirebilirsiniz.
• Aktivite Oranı: Şirketin varlıklarını ne kadar verimli kullandığını gösteren bir göstergedir. En bilinen aktivite oranları arasında stok devir hızı, alacak devir hızı bulunur. Bu göstergelerle şirketin varlık kullanımını değerlendirebilir ve iyileştirilmesi gereken noktaları tespit edebilirsiniz.
• Büyüme Oranı: Şirketin büyüme eğilimini gösteren bir göstergedir. En bilinen büyüme oranları arasında satış geliri artış oranı, faaliyet kârı artış oranı, net kar artış oranı bulunur. Bu göstergelerle şirketin büyüme potansiyelini değerlendirebilir ve gelecek beklentilerini tahmin edebilirsiniz.

Bu finansal oranları kapsamlı bir şekilde analiz ederek şirketin mali durumu ve işletme performansını daha doğru bir şekilde değerlendirebilirsiniz. Bu da şirket stratejileri belirlemek ve yatırım kararları almak için faydalı olur.

Gelir Tablosundaki Değişimlerin Analiz Yöntemleri

Gelir tablosunu analiz ederken değişiklikleri anlamak çok önemlidir. Bu sayede şirketin işletme performansını ve mali durumunu daha doğru bir şekilde değerlendirebiliriz.

Değişiklikleri analiz etme yöntemleri şöyledir:

• Satış Gelirleri Değişimi Analizi: En önemli maddelerden biridir. Satış gelirleri artarsa şirketin kârlılığı artar ve büyüme potansiyeli yüksek olur. Tersine, satış gelirleri azalırsa şirketin kârlılığı düşer ve krizle karşı karşıya kalabilir. Mevsimsellik, ekonomik dalgalanmalar, rakiplerin ortaya çıkışı gibi faktörler dikkate alınmalıdır.
• Gider Değişimi Analizi: Satış gelirleriyle birlikte önemli bir maddedir ve şirketin kârlılığını doğrudan etkiler. Personel giderleri, malzeme giderleri, reklam giderleri gibi değişiklikleri takip edip nedenlerini analiz etmelisiniz. Bu sayede giderleri azaltıp kârlılığı artıracak çözümler bulabilirsiniz.
• Faaliyet Dışı Gelir-Gider Değişimi Analizi: Faiz geliri, faiz gideri, temettü geliri gibi değişiklikleri takip etmelisiniz. Bu sayede şirketin mali güvenliğini değerlendirebilir ve finansman planlaması yapabilirsiniz.
• Kurumlar Vergisi Gideri Değişimi Analizi: Kurumlar vergisi gideri şirketin nihai kârlılığını belirleyen önemli bir unsurdur, bu nedenle mutlaka takip edilmelidir. Vergi incelemeleri, vergi yasalarındaki değişiklikler gibi faktörlerin etkisi vardır.
• Net Kar Değişimi Analizi: Son olarak, net kardaki değişiklikleri takip etmek de önemlidir ve yukarıdaki maddeleri kapsamlı bir şekilde değerlendirerek analiz edilmelidir. Bu sayede şirketin işletme performansını değerlendirebilir ve gelecek beklentilerini tahmin edebilirsiniz.

Gerçek Örneklerle Gelir Tablosunu Okumayı Uygulama ve Özetleme

Şimdi gerçek bir gelir tablosunu inceleyerek nasıl okunduğunu uygulayalım. Aşağıda sanal bir şirket olan A Şirketi'nin 2021 yılı gelir tablosu yer almaktadır.

Hesap Adı

Tutar

Satış Geliri 100.000.000 TL

Mal Satım Maliyeti 60.000.000 TL

Satış Brüt Karı 40.000.000 TL

Satış ve Pazarlama Giderleri 20.000.000 TL

Faaliyet Kârı 20.000.000 TL

Faaliyet Dışı Gelir 5.000.000 TL

Faaliyet Dışı Gider 3.000.000 TL

Vergi Öncesi Kar 22.000.000 TL

Kurumlar Vergisi Gideri 4.400.000 TL

Dönem Karı 17.600.000 TL

Yukarıdaki gelir tablosunu kısaca özetlersek şunlar söylenebilir:

- 2021 yılında satış geliri 100 milyon TL, mal satım maliyeti ise 60 milyon TL'dir.
- Satış brüt kârı 40 milyon TL'dir (satış geliri - mal satım maliyeti).
- Satış ve pazarlama giderleri 20 milyon TL'dir.
- Faaliyet kârı 20 milyon TL'dir (satış brüt kârı - satış ve pazarlama giderleri).
- Faaliyet dışı gelir 5 milyon TL, faaliyet dışı gider ise 3 milyon TL'dir.
- Vergi öncesi kar 22 milyon TL'dir (faaliyet kârı + faaliyet dışı gelir - faaliyet dışı gider).
- Kurumlar vergisi gideri 4,4 milyon TL'dir ve dönem kârı 17,6 milyon TL'dir (vergi öncesi kar - kurumlar vergisi gideri).

Sonuç

Bugün gelir tablosunu kullanarak şirketin kârlılığını nasıl kontrol edeceğimizi öğrendik. Finansal tablolar arasında en önemlilerinden biri olan gelir tablosunu bilmek çok önemlidir, bu nedenle onu iyi öğrenin ve pratik olarak kullanın.