Một trong những bảng báo cáo tài chính cơ bản là'Bảng cân đối kế toán'là gì, tại sao nó lại quan trọng và cách đọc nó.

Bảng cân đối kế toán là gì?

Bảng cân đối kế toán (Statement of Financial Position) là bảng thể hiện tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định. Trong tiếng Anh, nó được gọi là Balance Sheet, thường được viết tắt là B/S.

Nó được cấu thành từ ba yếu tố: tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Tài sản là tài sản hữu hình và vô hình mà doanh nghiệp sở hữu, nợ phải trả là khoản nợ mà doanh nghiệp phải thanh toán, vốn chủ sở hữu là phần còn lại sau khi trừ nợ phải trả khỏi tài sản, thể hiện tài sản ròng của doanh nghiệp. Nói cách khác, bảng cân đối kế toán là một tài liệu quan trọng giúp bạn nắm bắt tổng quan tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Trong bảng cân đối kế toán, số tiền của mỗi mục được ghi dưới dạng tổng số, và nguyên tắc là sắp xếp tài sản và nợ phải trả theo thứ tự tính thanh khoản từ cao đến thấp. Điều này cho phép đánh giá khả năng thanh toán ngắn hạn và khả năng huy động vốn của doanh nghiệp.

Hiểu các yếu tố cấu thành của bảng cân đối kế toán

Như đã giải thích trước đó, bảng cân đối kế toán được cấu thành từ ba yếu tố chính: tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu. Mỗi yếu tố đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu tình hình tài chính của doanh nghiệp.

• Tài sản: Thể hiện tài sản hữu hình và vô hình mà doanh nghiệp sở hữu, bao gồm tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt, chứng khoán đầu tư ngắn hạn, các khoản phải thu, hàng tồn kho, v.v. Tài sản là nguồn lực được kỳ vọng sẽ đóng góp vào việc tạo ra lợi nhuận trong tương lai của doanh nghiệp.
• Nợ phải trả: Thể hiện nghĩa vụ thanh toán của doanh nghiệp với các chủ nợ. Bao gồm các khoản vay ngân hàng, các khoản phải trả, các khoản phải trả cho nhà cung cấp, v.v. Nợ phải trả thể hiện gánh nặng tài chính của doanh nghiệp, và ngày đáo hạn và lãi suất được ghi rõ trong đó.
• Vốn chủ sở hữu: Là phần còn lại sau khi trừ nợ phải trả khỏi tài sản, thể hiện tài sản ròng của doanh nghiệp. Đối với công ty cổ phần, nó thể hiện cổ phần của cổ đông, còn được gọi là vốn tự có. Vốn chủ sở hữu là một chỉ số quan trọng để đánh giá sự ổn định tài chính và khả năng tăng trưởng lâu dài của doanh nghiệp.

Những yếu tố này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, và thông qua bảng cân đối kế toán, bạn có thể đánh giá toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Tài sản: Định nghĩa và các loại

Tài sản là tài nguyên có giá trị mà doanh nghiệp sở hữu, có thể hữu hình hoặc vô hình, và thường được phân loại thành các loại sau:

• Tài sản ngắn hạn: Là tài sản có thể chuyển đổi thành tiền mặt trong vòng 1 năm, bao gồm tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt, chứng khoán đầu tư ngắn hạn, các khoản phải thu, hàng tồn kho, v.v. Tài sản ngắn hạn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá khả năng huy động vốn ngắn hạn và hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Tài sản dài hạn: Là tài sản có thể chuyển đổi thành tiền mặt sau 1 năm, bao gồm tài sản đầu tư, tài sản cố định, tài sản vô hình, các khoản phải thu dài hạn, v.v. Tài sản dài hạn là nguồn lực đóng góp vào việc tạo ra lợi nhuận và tăng trưởng lâu dài của doanh nghiệp, và đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sự ổn định tài chính và triển vọng lâu dài của doanh nghiệp.

Ví dụ, tài sản cố định như tòa nhà, máy móc thiết bị mà doanh nghiệp sở hữu được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh để tạo ra lợi nhuận, và tài sản đầu tư như chứng khoán, cổ phiếu được đầu tư với kỳ vọng sinh lời trong tương lai.

Nợ phải trả:

Nợ phải trả là khoản nợ mà doanh nghiệp phải thanh toán. Nợ phải trả là một trong những phương thức huy động vốn của doanh nghiệp, doanh nghiệp huy động vốn cần thiết nhưng cũng phải chịu gánh nặng lãi suất.

Nợ phải trả ảnh hưởng đến tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, vì vậy cần quản lý một cách chủ động. Để duy trì mức nợ phải trả phù hợp, cần lên kế hoạch quản lý quy mô và lịch trình thanh toán nợ một cách có hệ thống, và đảm bảo đủ vốn để thanh toán nợ.

Để giảm thiểu gánh nặng lãi suất, cần quản lý xếp hạng tín dụng và thương lượng các điều khoản cho vay. Nợ phải trả quá cao có thể khiến tình hình tài chính của doanh nghiệp xấu đi và dẫn đến nguy cơ phá sản, vì vậy cần hết sức chú ý.

Vốn chủ sở hữu

Vốn chủ sở hữu thể hiện tài sản ròng của doanh nghiệp, được tính bằng cách trừ nợ phải trả khỏi tài sản. Nó thể hiện cổ phần mà chủ sở hữu (cổ đông) nắm giữ, và là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự ổn định tài chính và khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

Nó được cấu thành từ vốn góp, vốn vượt quá mệnh giá và lợi nhuận giữ lại. Vốn góp là số tiền mà doanh nghiệp huy động được ban đầu, vốn vượt quá mệnh giá là số tiền huy động được bổ sung thông qua phát hành cổ phiếu hoặc tăng vốn mà không được phân loại là vốn góp. Lợi nhuận giữ lại là số tiền doanh nghiệp thu được từ hoạt động kinh doanh mà không được phân phối ra ngoài như cổ tức, v.v. mà được giữ lại trong doanh nghiệp.

Dựa vào đó, bạn có thể phân tích và đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, dự đoán dòng tiền trong tương lai và đưa ra quyết định đầu tư.

Cách thức và nguyên tắc lập bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là bảng thể hiện tình hình tài chính của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định, ghi tài sản ở bên nợ và nợ phải trả và vốn chủ sở hữu ở bên có. Cách thức lập bảng cân đối kế toán tuân theo các nguyên tắc sau:

• Nguyên tắc phân biệt: Tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu được phân biệt và ghi riêng biệt.
• Nguyên tắc tổng số: Tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu được ghi dưới dạng tổng số, và tài sản không được trừ nợ phải trả.
• Nguyên tắc 1 năm: Tài sản và nợ phải trả được phân loại thành tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn, nợ phải trả ngắn hạn và nợ phải trả dài hạn dựa trên 1 năm.
• Nguyên tắc sắp xếp theo tính thanh khoản: Tài sản được sắp xếp theo thứ tự tính thanh khoản từ cao đến thấp.
• Nguyên tắc phân biệt lợi nhuận giữ lại: Vốn chủ sở hữu được phân loại và ghi riêng biệt thành vốn góp, vốn vượt quá mệnh giá, lợi nhuận giữ lại, v.v.

Điều này giúp bạn nắm bắt rõ ràng tình hình tài chính của doanh nghiệp, nâng cao độ tin cậy và tính hữu dụng của thông tin kế toán.

Nền tảng phân tích bảng cân đối kế toán: Đánh giá sức khỏe tài chính thông qua phân tích tỷ lệ

Một trong những phương pháp phân tích bảng cân đối kế toán phổ biến là phân tích tỷ lệ. Thông qua đó, bạn có thể đánh giá sức khỏe tài chính và sự ổn định của doanh nghiệp. Các tỷ lệ chính bao gồm:

• Tỷ lệ thanh khoản hiện hành: Là tỷ lệ giữa tài sản ngắn hạn và nợ phải trả ngắn hạn, là chỉ số đánh giá khả năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp. Nói chung, tỷ lệ này trên 100% được đánh giá là tốt.
• Tỷ lệ nợ: Là tỷ lệ giữa tổng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu, là chỉ số đánh giá khả năng thanh toán dài hạn của doanh nghiệp. Tỷ lệ nợ phù hợp thay đổi tùy theo ngành nghề và quy mô của doanh nghiệp, nhưng thường được xem là phù hợp ở mức dưới 100%.
• Tỷ lệ bảo đảm lãi: Là tỷ lệ giữa lợi nhuận hoạt động và chi phí lãi vay, là chỉ số đánh giá khả năng của doanh nghiệp trong việc chi trả chi phí lãi vay. Trên 1 có nghĩa là doanh nghiệp có thể tạo ra lợi nhuận sau khi thanh toán chi phí lãi vay, dưới 1 có nghĩa là doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thanh toán chi phí lãi vay.
• Tỷ lệ thanh khoản nhanh: Là tỷ lệ giữa tài sản thanh khoản nhanh và nợ phải trả ngắn hạn, là chỉ số đánh giá khả năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp với tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn tỷ lệ thanh khoản hiện hành.

Phân tích các tỷ lệ này giúp bạn đánh giá khách quan hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Ví dụ về cách sử dụng bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán cung cấp thông tin hữu ích cho cả nhà đầu tư và người quản lý. Hãy cùng xem xét các ví dụ về cách sử dụng nó.

Đầu tiên, nhà đầu tư có thể sử dụng bảng cân đối kế toán để nắm bắt tình hình tài chính và dòng tiền của doanh nghiệp. Dựa vào đó, họ có thể đánh giá giá trị đầu tư của doanh nghiệp và đưa ra quyết định đầu tư.

Ví dụ, nhà đầu tư có thể xem xét quy mô tài sản và nợ phải trả của doanh nghiệp trong bảng cân đối kế toán, phân tích tỷ lệ để đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp. Ngoài ra, họ cũng có thể xem xét cùng với các chỉ số lợi nhuận như doanh thu, lợi nhuận hoạt động để dự đoán khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng có thể tham khảo bảng sao kê dòng tiền để nắm bắt dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp, và lên kế hoạch huy động vốn.

Đối với người quản lý, bảng cân đối kế toán giúp họ nắm bắt tình hình tài chính của doanh nghiệp và đưa ra chiến lược quản lý dựa trên đó. Ngoài ra, bảng cân đối kế toán cũng được sử dụng để lập kế hoạch ngân sách, đánh giá hiệu quả hoạt động. Nó giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi tiêu không cần thiết và quản lý hiệu quả dòng tiền. Ngoài ra, bạn có thể xem xét cùng với bảng biến động vốn chủ sở hữu và các chú giải để nắm bắt toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Kết luận

Hôm nay, chúng ta đã tìm hiểu về bảng cân đối kế toán, được xem là một trong những bảng báo cáo quan trọng nhất. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu chi tiết về bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và bảng sao kê dòng tiền.