Kiến thức kế toán tài chính nhà đầu tư cần biết – Phần tài sản

Khi đầu tư, bạn nhất định phải biết những kiến thức cơ bản về kế toán tài chính, và hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tài sản. Kế toán tài chính có vẻ phức tạp, nhưng chúng ta sẽ cùng nhau làm rõ vấn đề một cách đơn giản!

Tài sản

Định nghĩa và tầm quan trọng

Trong kế toán tài chính, một trong những khái niệm cơ bản nhất đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó là tài sản. Tài sản là những nguồn lực có giá trị kinh tế, hữu hình hoặc vô hình, mà doanh nghiệp sở hữu và được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai.

Đặc điểm của tài sản

Giá trị kinh tế: Tài sản phải có giá trị kinh tế có thể đo lường bằng đơn vị tiền tệ. Nói cách khác, giá trị của tài sản được xác định bằng giá giao dịch trên thị trường hoặc giá trị hợp lý.

Lợi ích kinh tế trong tương lai: Tài sản phải mang lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp trong tương lai. Lợi ích kinh tế có thể thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như tăng doanh thu, giảm chi phí, sử dụng tài sản hiệu quả...

Quyền sở hữu: Tài sản phải thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Những tài sản được thuê từ bên ngoài hoặc tài sản được sử dụng theo hợp đồng cho thuê không được phân loại là tài sản.

Những tài sản có những đặc điểm này được ghi nhận ở bên nợ của bảng cân đối kế toánvà có nhiều loại khác nhau như sau:

• Tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt: Bao gồm tiền mặt, tiền gửi thanh toán, các công cụ tài chính ngắn hạn có kỳ hạn dưới 3 tháng… có thể chuyển đổi thành tiền mặt ngay lập tức.
• Phải thu từ khách hàng: Phát sinh khi cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ nhưng chưa thu được tiền.
• Hàng tồn kho: Hàng hóa, sản phẩm, nguyên vật liệu… được nắm giữ để bán.
• Tài sản cố định hữu hình: Đất đai, nhà xưởng, máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển…
• Tài sản cố định vô hình: Bằng sáng chế, nhãn hiệu, thương hiệu…

Tài sản đóng góp vào việc tạo ra lợi nhuận trong tương lai của doanh nghiệp, do đó, các nhà đầu tư có thể đánh giá sự ổn định tài chính và khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp bằng cách xem xét quy mô và cấu trúc tài sản của doanh nghiệp.

Phân loại tài sản: Tài sản lưu động và tài sản cố định

Tài sản được phân loại thành tài sản lưu động và tài sản cố định dựa trên tiêu chí 1 năm.

Tài sản lưu động

Là những tài sản dự kiến sẽ được chuyển đổi thành tiền mặt hoặc được tiêu thụ trong vòng 1 năm. Chủ yếu bao gồm các tài sản ngắn hạn và hàng tồn kho.

• Tài sản ngắn hạn: Tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt, các công cụ tài chính ngắn hạn, phải thu từ khách hàng, phải thu khác, tiền gửi thanh toán trước…
• Hàng tồn kho: Hàng hóa, sản phẩm, hàng đang sản xuất, nguyên vật liệu…

Hiểu biết về tài sản lưu động và những yếu tố cốt lõi mà nhà đầu tư cần biết

Tài sản lưu động đóng vai trò quan trọng trong hoạt động và huy động vốn ngắn hạn của doanh nghiệp. Nhà đầu tư có thể đánh giá tình hình tài chính và triển vọng tương lai của doanh nghiệp bằng cách phân tích tài sản lưu động. Dưới đây là những yếu tố cốt lõi mà nhà đầu tư cần biết để hiểu và phân tích tài sản lưu động.

• Tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt: Là tài sản lưu động cơ bản nhất, có thể chuyển đổi thành tiền mặt ngay lập tức. Đây là chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng thanh toán và thanh khoản của doanh nghiệp. Các khoản tương đương tiền mặt bao gồm các công cụ tài chính ngắn hạn được nắm giữ để thu được lợi nhuận từ lãi suất, cần được xem xét cùng nhau.
• Phải thu từ khách hàng: Bao gồm tiền bán hàng chưa thu được và các kỳ phiếu phải thu. Việc xác định xem phải thu từ khách hàng có được thu hồi nhanh chóng không, số tiền dự phòng cho khoản phải thu có hợp lý không… có thể giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro tín dụng và khả năng thu hồi tiền của doanh nghiệp.
• Hàng tồn kho: Là tài sản được nắm giữ để bán hoặc đang trong quá trình sản xuất. Việc phân tích quy mô và tốc độ luân chuyển hàng tồn kho có thể giúp nhà đầu tư đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất và bán hàng của doanh nghiệp. Ngoài ra, tình trạng lỗi thời hoặc hư hỏng của hàng tồn kho cũng là một điểm cần lưu ý quan trọng.
• Các tài sản lưu động khác: Ngoài các mục chính được đề cập ở trên, còn có nhiều loại tài sản lưu động khác như phải thu khác, tiền gửi thanh toán trước, tiền cho vay… Các mục này có liên quan đến tình hình cụ thể của doanh nghiệp, do đó cần được xem xét riêng biệt và hiểu rõ mối liên hệ với đặc điểm hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Tài sản cố định

Là những tài sản được sử dụng hoặc đầu tư trong thời gian dài, trên 1 năm, bao gồm tài sản đầu tư, tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định vô hình và các tài sản cố định khác.

• Tài sản đầu tư: Các công cụ tài chính dài hạn, chứng khoán có thể bán, chứng khoán nắm giữ đến ngày đáo hạn, cổ phiếu đầu tư theo phương pháp vốn chủ sở hữu…
• Tài sản cố định hữu hình: Đất đai, nhà xưởng, công trình xây dựng, máy móc thiết bị, xe vận tải…
• Tài sản cố định vô hình: Goodwill, quyền sở hữu trí tuệ, chi phí nghiên cứu và phát triển…
• Các tài sản cố định khác: Thuế thu nhập hoãn lại, tiền đặt cọc thuê nhà, phải thu dài hạn…

Các loại tài sản được phân loại này là những chỉ số quan trọng để đánh giá thanh khoản và sự ổn định tài chính của doanh nghiệp. Tài sản lưu động càng nhiều thì khả năng huy động vốn ngắn hạn của doanh nghiệp càng cao, và việc quản lý tài sản cố định một cách hợp lý có thể góp phần vào sự tăng trưởng và lợi nhuận dài hạn của doanh nghiệp.

Các loại tài sản cố định và ảnh hưởng đến đầu tư

Tài sản cố định là những tài sản mà doanh nghiệp nắm giữ trong thời gian dài, đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đối với các nhà đầu tư. Tài sản cố định bao gồm các loại sau:

• Tài sản cố định hữu hình: Là những tài sản có hình thể vật chất mà doanh nghiệp sử dụng cho mục đích hoạt động kinh doanh, ví dụ như đất đai, nhà xưởng, máy móc thiết bị… Quy mô và giá trị sổ sách của tài sản cố định hữu hình là những chỉ số quan trọng để đánh giá năng lực sản xuất và khả năng tạo ra lợi nhuận của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cần phải xem xét chi phí để mua và duy trì bảo dưỡng cũng như chi phí khấu hao của tài sản cố định hữu hình.
• Tài sản cố định vô hình: Là những tài sản không có hình thể vật chất nhưng có thể xác định được, bao gồm quyền sở hữu trí tuệ như bằng sáng chế, nhãn hiệu, bản quyền… và các chi phí phát triển, chi phí mua phần mềm… Tài sản cố định vô hình là yếu tố quan trọng quyết định khả năng cạnh tranh và vị thế trên thị trường của doanh nghiệp, nhưng cần phải xem xét chi phí khấu hao và tổn thất do giảm giá trị.
• Tài sản đầu tư: Là những tài sản được đầu tư vào các doanh nghiệp khác hoặc các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản… Sự biến động về giá trị của tài sản đầu tư có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tài chính của doanh nghiệp, do đó, các nhà đầu tư cần phải xem xét kỹ lưỡng cấu trúc danh mục đầu tư và chiến lược vận hành của doanh nghiệp.
• Các tài sản cố định khác: Thuế thu nhập hoãn lại, tiền đặt cọc thuê nhà, chi phí trả trước dài hạn… thuộc về tài sản cố định khác. Mỗi mục có liên quan đến tình hình cụ thể của doanh nghiệp, do đó cần lưu ý khi phân tích báo cáo tài chính.

Các loại tài sản cố định này phản ánh hiệu quả hoạt động trong quá khứ và tình hình hiện tại của doanh nghiệp, đồng thời có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận và dòng tiền trong tương lai. Do đó, các nhà đầu tư cần phải hiểu rõ cách phân loại và phương pháp đánh giá tài sản cố định, đồng thời xem xét tổng thể tình hình tài chính và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.

Phương pháp đánh giá tài sản và vai trò trong báo cáo tài chính

Trong báo cáo tài chính, tài sản là một trong những yếu tố quan trọng thể hiện tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Việc đánh giá tài sản là quá trình xác định và đánh giá giá trị của các tài sản này, và có một số phương pháp sau:

1. Giá gốc (Historical Cost): Là phương pháp đánh giá tài sản dựa trên giá cả khi doanh nghiệp mua tài sản đó lần đầu tiên. Phương pháp này mang lại thông tin khách quan, nhưng khi giá trị của tài sản thay đổi theo thời gian, nó có thể không phản ánh đúng giá trị thực tế.

2. Giá trị hiện tại (Current Cost): Là phương pháp đánh giá tài sản dựa trên chi phí để mua lại tài sản đó tại thời điểm hiện tại. Phương pháp này có thể phản ánh giá trị thực tế hơn so với giá gốc, nhưng do dựa trên ước tính nên có thể dẫn đến sai số.

3. Giá trị hợp lý (Fair Value): Là phương pháp đánh giá tài sản dựa trên giá cả giao dịch trên thị trường hoặc số tiền có thể thu được từ việc cung cấp dịch vụ. Giá trị hợp lý có thể phản ánh giá trị hiện tại của tài sản một cách chính xác nhất, nhưng khi không có giá thị trường, phải sử dụng ước tính.

Các tài sản được đánh giá như vậy đóng vai trò như sau trong báo cáo tài chính:

• Bảng cân đối kế toán: Thể hiện quy mô và cấu trúc của tài sản, cung cấp những thông tin quan trọng để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp.
• Được phân loại thành tài sản lưu động và tài sản cố định, cần xem xét đặc điểm và phương pháp đánh giá của từng loại.
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Thể hiện doanh thu và chi phí phát sinh từ việc xử lý hoặc sử dụng tài sản, cung cấp thông tin hữu ích để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh.
• Lợi nhuận hoặc lỗ từ việc xử lý tài sản, chi phí khấu hao… là những ví dụ điển hình.

Vì vậy, các nhà đầu tư cần phải hiểu rõ phương pháp đánh giá tài sản và vai trò của nó trong báo cáo tài chính, và sử dụng chúng một cách tích cực khi đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.