Cách đọc báo cáo tài chính giúp đầu tư chứng khoán - Vốn là gì?

Khi đầu tư, có một báo cáo tài chính thực sự quan trọng, đó là 'vốn', và tôi muốn giải thích một cách đơn giản và dễ hiểu về nó. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu vốn là gì và tại sao nó lại quan trọng nhé.

Định nghĩa và các thành phần cấu tạo nên vốn

Vốn là phần còn lại khi trừ đi nợ phải trả từ tổng tài sản của doanh nghiệp. Nói cách khác, nó thể hiện tổng tài sản ròng của doanh nghiệp. Vốn là một trong những chỉ số quan trọng phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp và là một yếu tố cần phải xem xét khi đầu tư vào cổ phiếu.

Vốn được cấu tạo bởi các thành phần sau:

• Vốn điều lệ: Là số tiền mà các nhà đầu tư đã đầu tư vào khi doanh nghiệp được thành lập. Vốn điều lệ được huy động thông qua việc phát hành cổ phiếu và được tính bằng cách nhân mệnh giá của mỗi cổ phiếu với số lượng cổ phiếu đã phát hành.
• Thặng dư vốn: Là số tiền thặng dư phát sinh từ các giao dịch liên quan đến vốn. Ví dụ, nếu giá phát hành cổ phiếu cao hơn mệnh giá, thì chênh lệch đó sẽ được ghi nhận vào thặng dư vốn.
• Lợi nhuận giữ lại: Là số tiền lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh sau khi đã trừ đi các khoản chi phí như tiền lương, tiền thuê nhà, tiền nguyên vật liệu... và không được phân phối cho cổ đông dưới dạng cổ tức. Lợi nhuận giữ lại là một trong những chỉ số cho thấy tình hình tài chính của doanh nghiệp đang khỏe mạnh, và là một tiêu chí quan trọng khi đầu tư vào cổ phiếu.
• Điều chỉnh vốn: Là các mục không thuộc vốn điều lệ, thặng dư vốn, lợi nhuận giữ lại, và có vai trò điều chỉnh tổng vốn. Ví dụ: mua lại cổ phiếu quỹ, chênh lệch phát hành cổ phiếu chiết khấu, lỗ do giảm vốn, v.v.
• Lũy kế lợi nhuận toàn diện khác: Là tổng số lợi nhuận toàn diện khác phát sinh trong một khoảng thời gian nhất định.
• Phần vốn của cổ đông thiểu số: Là phần vốn của các cổ đông không phải là cổ đông chi phối trong doanh nghiệp.

Việc hiểu rõ các thành phần cấu tạo nên vốn sẽ giúp bạn có cái nhìn chính xác hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư vào cổ phiếu một cách hợp lý hơn.

Mối quan hệ giữa vốn và đầu tư cổ phiếu

Vốn đóng vai trò rất quan trọng trong đầu tư cổ phiếu, bởi vì cổ phiếu là một trong những yếu tố cấu thành nên vốn của doanh nghiệp.

Nhà đầu tư cổ phiếu tham gia vào vốn của doanh nghiệp và có thể thu được lợi nhuận cùng với sự phát triển của doanh nghiệp. Lúc này, quy mô và các thành phần cấu tạo nên vốn đóng vai trò quan trọng trong việc xác định giá trị của cổ phiếu.

Ví dụ, vốn điều lệ của doanh nghiệp càng lớn thì tính ổn định của doanh nghiệp càng cao, và khả năng tăng giá của cổ phiếu cũng cao hơn. Ngoài ra, thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại càng nhiều càng cho thấy tình hình tài chính của doanh nghiệp đang khỏe mạnh, và đây cũng là một trong những yếu tố làm tăng giá trị cổ phiếu.

Ngược lại, tình trạng vốn bị hao hụt hoặc nợ quá nhiều cho thấy tình hình tài chính của doanh nghiệp không ổn định, và điều này có thể làm giảm giá trị của cổ phiếu, vì vậy cần phải lưu ý.

Do đó, khi đầu tư vào cổ phiếu, việc phân tích kỹ lưỡng quy mô và các thành phần cấu tạo nên vốn của doanh nghiệp và đưa ra quyết định đầu tư dựa trên cơ sở đó là rất quan trọng. Bằng cách này, bạn có thể thu được lợi nhuận cao hơn và ổn định hơn.

Cách xác định vốn trong báo cáo tài chính

Các bước để xác định vốn trong báo cáo tài chính như sau:

• Kiểm tra bảng cân đối kế toán: Bảng cân đối kế toán là bảng thể hiện tài sản, nợ phải trả và vốn của doanh nghiệp. Vốn nằm ở bên phải của bảng và bao gồm vốn điều lệ, thặng dư vốn, lợi nhuận giữ lại, v.v.
• Vốn điều lệ: Là số tiền mà các cổ đông đã đầu tư vào công ty khi thành lập, được tính bằng cách nhân số lượng cổ phiếu đã phát hành với mệnh giá của mỗi cổ phiếu.
• Thặng dư vốn: Là số tiền thặng dư phát sinh từ các giao dịch liên quan đến vốn, ví dụ như chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá cổ phiếu, lợi nhuận từ việc giảm vốn, v.v.
• Lợi nhuận giữ lại: Là số tiền lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh sau khi đã trừ đi các khoản chi phí và không được phân phối cho cổ đông dưới dạng cổ tức.

Thông qua việc này, bạn có thể nắm bắt được tình hình tài chính của doanh nghiệp và sử dụng chúng như một cơ sở tham khảo khi đầu tư vào cổ phiếu. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng báo cáo tài chính chỉ phản ánh thông tin trong quá khứ, vì vậy cần thận trọng khi sử dụng chúng để dự đoán tương lai.

Phân tích biến động vốn

Phân tích biến động vốn là một trong những yếu tố quan trọng trong đầu tư cổ phiếu. Thông qua việc này, bạn có thể nắm bắt được sự thay đổi trong tình hình tài chính của doanh nghiệp, cũng như dự đoán các yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu trong tương lai.

Các bước để phân tích biến động vốn như sau:

• Kiểm tra biến động vốn điều lệ: Thông qua việc kiểm tra biến động vốn điều lệ, bạn có thể biết được doanh nghiệp đã phát hành thêm cổ phiếu hay thực hiện việc giảm vốn. Việc tăng số lượng cổ phiếu phát hành có thể làm giảm giá trị cổ phiếu, trong khi việc giảm vốn có thể làm tăng giá trị cổ phiếu.
• Kiểm tra biến động thặng dư vốn: Thông qua việc kiểm tra biến động thặng dư vốn, bạn có thể biết được doanh nghiệp đã thực hiện tăng vốn bằng cổ phiếu có quyền biểu quyết hay tăng vốn bằng cổ phiếu không có quyền biểu quyết.
• Kiểm tra biến động lợi nhuận giữ lại: Bạn có thể nắm bắt được doanh nghiệp đã tạo ra bao nhiêu lợi nhuận thông qua hoạt động kinh doanh, cũng như số tiền cổ tức đã được chi trả. Nếu lợi nhuận giữ lại tăng lên, điều đó có nghĩa là tình hình tài chính của doanh nghiệp đang được cải thiện và giá cổ phiếu có khả năng tăng lên.

Nếu bạn theo dõi và phân tích thường xuyên sự biến động của vốn doanh nghiệp, bạn sẽ có cái nhìn rõ hơn về xu hướng của chúng và điều này sẽ giúp ích cho việc đưa ra quyết định đầu tư.

Ứng dụng thông tin về vốn vào quyết định đầu tư

Khi xem xét các mục liên quan đến vốn trong báo cáo tài chính, bạn có thể đánh giá được sức khỏe tài chính và sự ổn định của doanh nghiệp. Dựa trên những thông tin này, tôi xin giới thiệu một vài mẹo để giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư tốt hơn.

• Quy mô vốn càng lớn, doanh nghiệp càng ổn định. Nếu một doanh nghiệp sở hữu đủ vốn tự có, thì khả năng gặp phải khó khăn về tài chính trong trường hợp suy thoái kinh tế hoặc cạnh tranh gay gắt sẽ thấp hơn.
• Khi xem xét cấu trúc vốn, bạn cần phân biệt giữa vốn điều lệ, thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại. Vốn điều lệ là số tiền mà cổ đông đã góp vốn, thặng dư vốn là số tiền phát sinh từ các giao dịch liên quan đến vốn như chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá cổ phiếu, lợi nhuận từ việc giảm vốn, v.v. Lợi nhuận giữ lại là số tiền lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh sau khi đã trừ đi các khoản chi phí và không được phân phối cho cổ đông dưới dạng cổ tức. Lợi nhuận giữ lại càng nhiều, tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp càng lớn.
• Bạn cần kiểm tra biến động của vốn điều lệ, thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại trong 1-2 năm gần đây thông qua bảng biến động vốn. Nếu doanh nghiệp có khoản lỗ thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy tình hình kinh doanh của doanh nghiệp không tốt, bạn cần hết sức thận trọng.
• Bạn có thể sử dụng tỷ lệ vốn để đánh giá cấu trúc tài chính của doanh nghiệp. Các tỷ lệ vốn phổ biến bao gồm tỷ lệ nợ (nợ/vốn) và tỷ lệ vốn tự có (vốn/tổng tài sản). Thông thường, tỷ lệ nợ dưới 100% và tỷ lệ vốn tự có trên 50% được coi là ổn định.

Hãy chủ động sử dụng các thông tin về vốn để đánh giá kỹ lưỡng tình hình tài chính của doanh nghiệp mà bạn muốn đầu tư.

Những lưu ý về vốn và cách tránh mắc phải sai lầm

Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những lưu ý cần thiết khi phân tích các mục liên quan đến vốn cũng như những sai lầm thường gặp.

• Chỉ dựa vào tổng vốn để đưa ra quyết định là rất nguy hiểm. Tổng vốn chỉ là tổng của các mục, bạn cần phải xem xét kỹ các mục chi tiết. Đặc biệt, cần phải kiểm tra xem lợi nhuận giữ lại có đủ hay không, hoặc có đang bị lỗ hay không. Các doanh nghiệp đang bị lỗ có khả năng sẽ suy giảm về khả năng sinh lời trong tương lai.
• Luôn kiểm tra xem vốn có bị hao hụt hay không. Vốn bị hao hụt là tình trạng doanh nghiệp bị lỗ quá nhiều, dẫn đến lợi nhuận giữ lại cạn kiệt và thậm chí là vốn góp của cổ đông cũng bị ảnh hưởng. Khi vốn bị hao hụt, uy tín của doanh nghiệp sẽ giảm sút, việc vay vốn từ ngân hàng hoặc phát hành trái phiếu sẽ trở nên khó khăn hơn.
• Cần phân biệt rõ vốn điều lệ, thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại. Vốn điều lệ là số tiền mà cổ đông đã góp vốn, thặng dư vốn là số tiền phát sinh từ các giao dịch liên quan đến vốn như chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá cổ phiếu, lợi nhuận từ việc giảm vốn, v.v. Lợi nhuận giữ lại là số tiền lợi nhuận thu được từ hoạt động kinh doanh sau khi đã trừ đi các khoản chi phí và không được phân phối cho cổ đông dưới dạng cổ tức.
• Nhiều người mắc sai lầm vì không xem xét kỹ bảng biến động vốn. Bảng biến động vốn thể hiện đầy đủ các biến động của vốn điều lệ, thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại, vì vậy bạn cần phải kiểm tra kỹ để tránh đưa ra những quyết định sai lầm.

Nếu bạn ghi nhớ những lưu ý trên và phân tích các mục liên quan đến vốn một cách kỹ lưỡng, bạn sẽ có thể đưa ra những quyết định đầu tư chính xác hơn.