Tỷ suất lợi nhuận gộp: Chỉ số đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp

Có thể nói rằng, 'Tỷ suất lợi nhuận gộp' là trái tim của doanh nghiệp. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về nó.

Tỷ suất lợi nhuận gộp là gì?

Tỷ suất lợi nhuận gộp là một trong những chỉ số tiêu biểu để đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp, thể hiện tỷ lệ lợi nhuận gộp trên doanh thu. Nói cách khác, đó là giá trị lợi nhuận thuần túy thu được sau khi trừ tất cả các chi phí phát sinh trong hoạt động kinh doanh khỏi doanh thu chia cho doanh thu.

Đây là một chỉ số rất hữu ích trong việc đo lường hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, thường được các nhà đầu tư và tổ chức tài chính sử dụng để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp. Tỷ suất lợi nhuận gộp càng cao, khả năng sinh lời của doanh nghiệp càng tốt, điều này cho thấy doanh nghiệp có sức cạnh tranh và tiềm năng tăng trưởng cao.

Nhìn chung, tỷ suất lợi nhuận gộp có sự khác biệt giữa các ngành nghề. Ví dụ, trong các ngành sản xuất hoặc phân phối, tỷ suất lợi nhuận gộp có thể đạt trên 10%, nhưng trong các ngành dịch vụ hoặc tài chính, tỷ suất lợi nhuận gộp thường thấp hơn. Ngoài ra, tỷ suất lợi nhuận gộp cũng có thể thay đổi do nhiều yếu tố, như biến động kinh tế, tình hình cạnh tranh, và có thể được cải thiện thông qua các nỗ lực tái cấu trúc doanh nghiệp hoặc tiết giảm chi phí.

Cách tính tỷ suất lợi nhuận gộp

Tỷ suất lợi nhuận gộp có thể được tính toán theo công thức sau:

• Tỷ suất lợi nhuận gộp = (Lợi nhuận gộp / Doanh thu) x 100

Trong đó, lợi nhuận gộp là giá trị thu được sau khi trừ chi phí nguyên vật liệu, chi phí bán hàng và chi phí quản lý khỏi doanh thu.

Ví dụ, nếu một doanh nghiệp có doanh thu 1.000 tỷ đồng và lợi nhuận gộp 200 tỷ đồng, thì tỷ suất lợi nhuận gộp của doanh nghiệp đó là 20%.

Ngoài ra, nếu doanh thu không đổi nhưng lợi nhuận gộp tăng lên 300 tỷ đồng, thì tỷ suất lợi nhuận gộp sẽ tăng lên 30%. Như vậy, tỷ suất lợi nhuận gộp phản ánh kết quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh, do đó, ý nghĩa của nó là rất quan trọng.

Tầm quan trọng và ứng dụng của tỷ suất lợi nhuận gộp

Tỷ suất lợi nhuận gộp là một trong những chỉ số quan trọng nhất để đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư dựa vào chỉ số này để đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời các ngân hàng cũng tham khảo chỉ số này khi xem xét các khoản vay.

• Càng cao, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệpcàng mạnh. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp sở hữu công nghệ hoặc thương hiệu có giá trị cao, có thể thu hút được khách hàng với mức giá cao hơn hoặc có thể sản xuất sản phẩm với chi phí thấp hơn.
• Đánh giá tính ổn địnhcủa doanh nghiệp. Ngay cả khi doanh thu biến động do biến động kinh tế, nếu tỷ suất lợi nhuận gộp duy trì ở mức ổn định, điều này chứng tỏ doanh nghiệp có cấu trúc lợi nhuận ổn định.
• Được sử dụng để dự đoán tương lai. Xu hướng tỷ suất lợi nhuận gộp trong quá khứ được sử dụng để dự đoán tình hình tương lai hoặc thiết lập mục tiêu. Ngoài ra, bằng cách so sánh với mức trung bình của ngành, chúng ta có thể đánh giá vị thế tương đối của doanh nghiệp.

Vai trò của tỷ suất lợi nhuận gộp trong việc phân tích khả năng sinh lời của doanh nghiệp

Trong báo cáo tài chính, ngoài lợi nhuận gộp, còn có các chỉ số khác phản ánh khả năng sinh lời của doanh nghiệp như lợi nhuận gộp hàng bán, lợi nhuận trước thuế từ hoạt động kinh doanh tiếp diễn, lợi nhuận sau thuế, v.v. Tuy nhiên, trong số đó, tỷ suất lợi nhuận gộp được coi là chỉ số quan trọng nhất vì những lý do sau:

• Phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh thuần túy. Lợi nhuận gộp hàng bán là giá trị thu được sau khi trừ chi phí nguyên vật liệu khỏi doanh thu, không tính đến chi phí bán hàng và quản lý, do đó không phản ánh đầy đủ kết quả hoạt động kinh doanh. Ngược lại, lợi nhuận gộp phản ánh kết quả thực tế của hoạt động kinh doanh, bao gồm cả chi phí nhân công, chi phí quảng cáo, chi phí thuê mặt bằng, v.v.
• Có thể đánh giá khả năng duy trì hoạt động của doanh nghiệp. Lợi nhuận gộp cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động tốt trong lĩnh vực kinh doanh cốt lõi của mình như thế nào, và đây là lợi nhuận trước khi trừ các chi phí như lãi vay và thuế, do đó đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tài chính và khả năng tồn tại của doanh nghiệp.
• Có thể nói rằng, đây là chỉ số quan trọng nhất đối với các cổ đông. Lợi nhuận sau thuế là giá trị thu được sau khi trừ các khoản chi phí khác và thuế khỏi lợi nhuận gộp, phản ánh lợi nhuận có thể được phân phối cho cổ đông, nhưng nó chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố không liên quan đến hoạt động kinh doanh cốt lõi, do đó đánh giá khả năng sinh lời và tăng trưởng dài hạn của doanh nghiệpthì tỷ suất lợi nhuận gộp phù hợp hơn.

So sánh và phân tích tỷ suất lợi nhuận gộp theo ngành nghề

Tỷ suất lợi nhuận gộp có sự khác biệt lớn giữa các ngành nghề. Theo số liệu 'Phân tích hoạt động kinh doanh doanh nghiệp năm 2021' do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố, tỷ suất lợi nhuận gộp trung bình của 741.408 doanh nghiệp phi tài chính trong nước năm ngoái đạt 6,6%.

Ngành sản xuất đạt 9,0%, tăng 0,5 điểm phần trăm so với năm trước. Điều này là do lợi nhuận gộp của các ngành chủ chốt được cải thiện, chẳng hạn như thiết bị điện tử, hình ảnh, viễn thông (13,2%) và lọc dầu (22,8%), nhờ vào sự tăng trưởng mạnh mẽ của xuất khẩu bán dẫn.

Ngược lại, ngành dịch vụ đạt 4,8%, giảm 0,7 điểm phần trăm so với một năm trước. Nguyên nhân là do tỷ suất lợi nhuận gộp của các ngành bị ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch Covid-19 như lưu trú và ăn uống (-26,9%), nghệ thuật, thể thao và giải trí (-10,2%) ở mức thấp.

Ngành xây dựng cũng giảm từ 5,2% xuống 4,4% do ảnh hưởng của giá nguyên vật liệu tăng cao.

Như vậy, ngay cả trong cùng một nhóm ngành, tỷ suất lợi nhuận gộp của các ngành nghề cụ thể cũng có thể khác nhau, do đó, khi đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp, cần phải xem xét đặc điểm của từng ngành nghề.

Lời kết

Như vậy, hôm nay chúng ta đã cùng tìm hiểu về tỷ suất lợi nhuận gộp, một chỉ số quan trọng để đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp.