Bạn cần biết gì về tỷ suất lợi nhuận ròng trong phân tích doanh nghiệp?

'Tỷ suất lợi nhuận ròng'là cụm từ bạn đã từng nghe chưa? Đây là một trong những chỉ số thực sự quan trọng khi kiểm tra tình hình tài chính của doanh nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu một cách đơn giản nhé.

Giới thiệu khái niệm cơ bản về tỷ suất lợi nhuận ròng

Trong phân tích doanh nghiệp, tỷ suất lợi nhuận ròng (Net Profit Ratio) là một chỉ số quan trọng để đo lường khả năng sinh lời của doanh nghiệp . Chỉ số này thể hiện tỷ lệ lợi nhuận mà doanh nghiệp thu được từ doanh thu, được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng cho doanh thu thuần. Nói cách khác, "Lợi nhuận ròng/Doanh thu thuần"là cách thể hiện tỷ suất lợi nhuận ròng.

Đây là thông tin hữu ích giúp các nhà đầu tư và người quản lý đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tỷ suất lợi nhuận ròng cao cho thấy doanh nghiệp đang thu được nhiều lợi nhuận hơn từ doanh thu, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có sức cạnh tranh và khả năng sinh lời cao. Ngược lại, tỷ suất lợi nhuận ròng thấp có nghĩa là doanh nghiệp thu được ít lợi nhuận từ doanh thu hoặc thậm chí đang thua lỗ, điều này có thể là dấu hiệu cho thấy cần phải cải thiện.

Do giá trị trung bình của tỷ suất lợi nhuận ròng khác nhau ở mỗi ngành nghề, nên việc so sánh tỷ suất lợi nhuận ròng của doanh nghiệp với giá trị trung bình của ngành là điều nên làm để đánh giá khả năng sinh lời tương đối của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc so sánh với tỷ suất lợi nhuận ròng của các đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành nghề cũng giúp xác định được điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp.

Cách tính tỷ suất lợi nhuận ròng

Như đã đề cập ở trên, tỷ suất lợi nhuận ròng được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng cho doanh thu thuần. Trong đó, tử số là lợi nhuận ròng, thể hiện lợi nhuận cuối cùng mà doanh nghiệp thu được từ hoạt động kinh doanh , được tính toán bằng cách trừ các chi phí như chi phí bán hàng và quản lý, chi phí tài chính, thuế thu nhập doanh nghiệp… ra khỏi lợi nhuận gộp.

Mặt khác, mẫu số là doanh thu thuần, thể hiện tổng giá trị hàng hóa hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp bán ra trong một khoảng thời gian nhất định . Thông thường, doanh thu thuần được công bố theo quý hoặc năm, và có thể khác nhau tùy thuộc vào quy mô và ngành nghề của doanh nghiệp.

Ví dụ, doanh thu thuần của công ty A trong quý vừa qua là 100 triệu đồng và lợi nhuận ròng là 20 triệu đồng, thì tỷ suất lợi nhuận ròng của công ty này là 20% [(20 triệu đồng / 100 triệu đồng)]. Thông qua việc tính toán tỷ suất lợi nhuận ròng như vậy, ta có thể dễ dàng đánh giá được khả năng sinh lời của doanh nghiệp.

tầm quan trọng của việc phân tích tỷ suất lợi nhuận ròng

Trong việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, việc phân tích tỷ suất lợi nhuận ròng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đây là chỉ số tiêu biểu thể hiện khả năng sinh lời của doanh nghiệp , cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư và chủ nợ trong việc đánh giá giá trị của doanh nghiệp.

Tỷ suất lợi nhuận ròng phản ánh năng suất và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp . Nói cách khác, doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng cao đang sản xuất ra những sản phẩm hoặc dịch vụ có tính cạnh tranh, đồng thời ban lãnh đạo đang điều hành doanh nghiệp một cách hiệu quả. Ngược lại, tỷ suất lợi nhuận ròng thấp cho thấy năng suất của doanh nghiệp thấp và đang được điều hành một cách kém hiệu quả.
Tỷ suất lợi nhuận ròng cũng được sử dụng để dự đoán tiềm năng tăng trưởng trong tương lai của doanh nghiệp . Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng tăng trưởng liên tục có khả năng duy trì đà tăng trưởng trong tương lai. Tuy nhiên, nếu tỷ suất lợi nhuận ròng giảm hoặc đi ngang, điều này có thể cho thấy triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp không mấy khả quan.
Tỷ suất lợi nhuận ròng có mối liên hệ mật thiết với tính ổn định của doanh nghiệp . Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng cao và ổn định có khả năng thích ứng với biến động kinh tế tốt hơn, đồng thời có vị thế thuận lợi hơn trong việc huy động vốn hoặc đầu tư.

Ảnh hưởng của tỷ suất lợi nhuận ròng đến việc đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp

Trước hết, tỷ suất lợi nhuận ròng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động tổng thể của doanh nghiệp. Là chỉ số thể hiện tỷ lệ lợi nhuận ròng so với doanh thu thuần, tỷ suất lợi nhuận ròng cho thấy doanh nghiệp đang được vận hành hiệu quả như thế nào. Thông thường, tỷ suất lợi nhuận ròng càng cao thì hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp càng được đánh giá là tốt.

Một khía cạnh khác là tỷ suất lợi nhuận ròng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá uy tín của doanh nghiệp trên thị trường tài chính. Tỷ suất lợi nhuận ròng cao cho thấy doanh nghiệp ổn định và có khả năng sinh lời cao, do đó các tổ chức tài chính có thể cho doanh nghiệp vay với lãi suất thấp hơn hoặc định giá cao hơn khi doanh nghiệp phát hành cổ phiếu. Ngược lại, tỷ suất lợi nhuận ròng thấp có thể ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp.

Cuối cùng, tỷ suất lợi nhuận ròng là một trong những yếu tố quan trọng được xem xét trong các quyết định chiến lược như mua bán sáp nhập hoặc huy động vốn. Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng cao có thể trở thành mục tiêu mua lại hấp dẫn và được các nhà đầu tư ưa chuộng, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn. Do đó, việc nắm bắt tỷ suất lợi nhuận ròng là một yếu tố quan trọng trong phân tích doanh nghiệp.

Phân tích nguyên nhân biến động của tỷ suất lợi nhuận ròng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự biến động của tỷ suất lợi nhuận ròng. Một số nguyên nhân chính được nêu ra dưới đây.

Sự biến động của doanh thu thuần . Doanh thu thuần tăng sẽ làm tăng khả năng tỷ suất lợi nhuận ròng tăng, ngược lại, doanh thu thuần giảm sẽ làm tăng khả năng tỷ suất lợi nhuận ròng giảm.
Sự thay đổi trong cơ cấu chi phí . Sự thay đổi về tỷ lệ và quy mô của chi phí cố định và chi phí biến đổi có thể khiến tỷ suất lợi nhuận ròng biến động. Chi phí cố định là những chi phí phát sinh không phụ thuộc vào sản lượng, còn chi phí biến đổi là những chi phí thay đổi theo sản lượng. Nếu tỷ lệ chi phí cố định cao, thì việc tăng doanh thu thuần dù chỉ một chút cũng có thể khiến tỷ suất lợi nhuận ròng tăng mạnh, nhưng nếu tỷ lệ chi phí biến đổi cao, thì việc tăng doanh thu thuần lớn cũng chỉ làm tăng tỷ suất lợi nhuận ròng ở mức giới hạn.
Sự biến động của lợi nhuận ngoài hoạt động kinh doanh cũng ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận ròng. Điều này là do các khoản lợi nhuận hoặc lỗ không phải từ hoạt động kinh doanh như chi phí lãi vay, lỗ chênh lệch tỷ giá, lợi nhuận từ đầu tư… ảnh hưởng đến lợi nhuận sau thuế.

Vì vậy, khi phân tích doanh nghiệp, cần phải xem xét tổng hợp các yếu tố này để xác định nguyên nhân biến động của tỷ suất lợi nhuận ròng.

So sánh với tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành

Khi đánh giá tỷ suất lợi nhuận ròng của một doanh nghiệp, việc so sánh với tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành là một yếu tố quan trọng. Lý do là như sau:

Tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành là chỉ số phản ánh khả năng sinh lời chung của ngành đó. Nếu tỷ suất lợi nhuận ròng của một doanh nghiệp cao hơn tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành, điều này cho thấy doanh nghiệp đang đạt được khả năng sinh lời tương đối cao so với các đối thủ cạnh tranh. Ngược lại, nếu tỷ suất lợi nhuận ròng thấp hơn tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành, thì khả năng doanh nghiệp đang có khả năng sinh lời thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh là rất cao.
Việc so sánh với tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình giúp đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách tương đối. Chỉ dựa vào con số tuyệt đối chưa đủ để đánh giá đầy đủ hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, vì vậy việc so sánh với tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình giúp xác định vị thế tương đối của doanh nghiệp.
Do tỷ suất lợi nhuận ròng có sự khác biệt lớn giữa các ngành, nên việc so sánh cần phải xem xét tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành. Việc này giúp phân tích doanh nghiệp một cách khách quan hơn.

Nghiên cứu trường hợp phân tích tỷ suất lợi nhuận ròng

Giả sử công ty A và công ty B cùng thuộc một ngành và vừa công bố báo cáo kết quả kinh doanh của quý gần nhất. Giả sử tỷ suất lợi nhuận ròng của công ty A là 15% và tỷ suất lợi nhuận ròng của công ty B là 10%.

Trước tiên, khi so sánh tỷ suất lợi nhuận ròng của hai công ty, ta thấy rằng tỷ suất lợi nhuận ròng của công ty A cao hơn công ty B 5%. Điều này có nghĩa là công ty A đang tạo ra lợi nhuận ròng cao hơn so với doanh thu thuần. Nói cách khác, công ty A có thể đang vận hành hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn hoặc cung cấp những sản phẩm/dịch vụ có lợi nhuận cao hơn so với công ty B.

Tiếp theo, để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt này, cần phải phân tích thêm. Ví dụ, ta có thể xem xét xem công ty A có đang định giá sản phẩm cao hơn không, có chi tiêu ít hơn cho quảng cáo/tiếp thị không, hoặc có quản lý chi phí nhân công hiệu quả hơn không,…

Qua đó, ta có thể xác định được điểm mạnh, điểm yếu của từng công ty và sử dụng thông tin này để xây dựng chiến lược trong tương lai. Đồng thời, những thông tin này cũng có thể hỗ trợ cho việc dự báo tài chính và ra quyết định đầu tư.

Lời kết

Như vậy, hôm nay chúng ta đã cùng tìm hiểu về tỷ suất lợi nhuận ròng - một trong những cách để đọc báo cáo tài chính. Tỷ suất lợi nhuận ròng là chỉ số thể hiện khả năng sinh lời của doanh nghiệp, vì vậy đây là khái niệm mà các nhà đầu tư cần phải nắm vững.