'Tỷ suất lợi nhuận ròng'là một thuật ngữ bạn đã từng nghe chưa? Đây là một trong những chỉ số quan trọng khi kiểm tra tình hình tài chính của doanh nghiệp. Hãy cùng tìm hiểu một cách dễ hiểu.

Giới thiệu khái niệm cơ bản về tỷ suất lợi nhuận ròng

Trong phân tích doanh nghiệp, tỷ suất lợi nhuận ròng (Net Profit Ratio) là một chỉ số quan trọng để đo lường khả năng sinh lời của doanh nghiệp . Tỷ suất này thể hiện doanh nghiệp thu được bao nhiêu lợi nhuận từ doanh thu, được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng cho doanh thu. Nói cách khác, "Lợi nhuận ròng / Doanh thu".

Đây là thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư hoặc quản lý trong việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tỷ suất lợi nhuận ròng cao cho thấy doanh nghiệp đang thu được nhiều lợi nhuận hơn từ doanh thu, điều này thể hiện khả năng cạnh tranh và khả năng sinh lời cao của doanh nghiệp. Ngược lại, tỷ suất lợi nhuận ròng thấp cho thấy doanh nghiệp thu được ít lợi nhuận từ doanh thu hoặc thậm chí đang lỗ, đây có thể là dấu hiệu cần cải thiện.

Mỗi ngành nghề đều có mức tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình khác nhau, vì vậy bạn nên so sánh với mức trung bình của ngành để đánh giá khả năng sinh lời tương đối của doanh nghiệp. Ngoài ra, bạn có thể so sánh tỷ suất lợi nhuận ròng với đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành để nhận biết điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp.

Cách đo lường tỷ suất lợi nhuận ròng

Như đã đề cập ở trên, tỷ suất lợi nhuận ròng được tính bằng cách chia lợi nhuận ròng cho doanh thu. Lợi nhuận ròng ở tử số là lợi nhuận cuối cùng thu được từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, được tính bằng trừ chi phí bán hàng, chi phí quản lý, chi phí tài chính và thuế thu nhập doanh nghiệp khỏi lợi nhuận gộp.

Mặt khác, mẫu số là doanh thu, tức là tổng giá trị hàng hóa hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp bán ra trong một khoảng thời gian nhất định. Thông thường, doanh thu được công bố hàng quý hoặc hàng năm và có thể khác nhau tùy thuộc vào quy mô và ngành nghề của doanh nghiệp.

Ví dụ, nếu doanh thu của doanh nghiệp A trong quý vừa qua là 100 triệu đồng và lợi nhuận ròng là 20 triệu đồng, thì tỷ suất lợi nhuận ròng của doanh nghiệp này là 20% [(20 triệu đồng / 100 triệu đồng)]. Qua việc tính toán tỷ suất lợi nhuận ròng như vậy, bạn có thể dễ dàng đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp đó.

Vai trò quan trọng của phân tích tỷ suất lợi nhuận ròng

Phân tích tỷ suất lợi nhuận ròng là một trong những chỉ số vô cùng quan trọng trong việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tỷ suất này là chỉ số đại diện cho khả năng sinh lời của doanh nghiệp, cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư và chủ nợ trong việc đánh giá giá trị của doanh nghiệp.

• Tỷ suất lợi nhuận ròng phản ánh năng suất và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Nói cách khác, doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng cao đang sản xuất ra sản phẩm hoặc dịch vụ cạnh tranh và ban lãnh đạo đang quản lý hiệu quả. Ngược lại, tỷ suất lợi nhuận ròng thấp cho thấy năng suất thấp và hoạt động quản lý kém hiệu quả của doanh nghiệp.
• Tỷ suất lợi nhuận ròng cũng được sử dụng để dự đoán khả năng tăng trưởng trong tương lai của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng tăng trưởng liên tục có khả năng duy trì đà tăng trưởng trong tương lai. Tuy nhiên, ngược lại, nếu tỷ suất lợi nhuận ròng giảm hoặc trì trệ, điều này có thể cho thấy triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp đó không mấy khả quan.
• Tỷ suất lợi nhuận ròng có mối liên hệ chặt chẽ với sự ổn định của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng cao và ổn định có khả năng thích ứng tốt với biến động kinh tế và có vị thế thuận lợi trong việc huy động vốn hoặc đầu tư.

Ảnh hưởng của tỷ suất lợi nhuận ròng đến việc đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp

Đầu tiên, tỷ suất lợi nhuận ròng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động chung của doanh nghiệp. Tỷ suất lợi nhuận ròng thể hiện tỷ lệ lợi nhuận ròng so với doanh thu, là một trong những chỉ số cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả như thế nào. Nói chung, tỷ suất lợi nhuận ròng càng cao, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp càng được đánh giá tốt.

Mặt khác, tỷ suất lợi nhuận ròng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ tín nhiệm của doanh nghiệp trên thị trường tài chính. Tỷ suất lợi nhuận ròng cao cho thấy doanh nghiệp ổn định và có khả năng sinh lời cao, vì vậy các tổ chức tài chính có khả năng cho doanh nghiệp này vay với lãi suất thấp hơn hoặc định giá cao hơn khi phát hành cổ phiếu. Ngược lại, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp.

Cuối cùng, tỷ suất lợi nhuận ròng là một trong những yếu tố quan trọng cần cân nhắc trong việc đưa ra quyết định chiến lược như mua bán sáp nhập hoặc huy động vốn đầu tư. Doanh nghiệp có tỷ suất lợi nhuận ròng cao có thể trở thành mục tiêu hấp dẫn cho các thương vụ mua bán sáp nhập và cũng được các nhà đầu tư ưa chuộng, thuận lợi cho việc huy động vốn đầu tư. Vì vậy, việc nắm bắt tỷ suất lợi nhuận ròng trong phân tích doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng.

Phân tích nguyên nhân biến động tỷ suất lợi nhuận ròng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến biến động tỷ suất lợi nhuận ròng. Hãy cùng tìm hiểu các nguyên nhân chính như sau:

• Biến động doanh thu. Khi doanh thu tăng, tỷ suất lợi nhuận ròng có khả năng tăng cao, ngược lại, khi doanh thu giảm, tỷ suất lợi nhuận ròng có khả năng giảm.
• Thay đổi cơ cấu chi phí. Thay đổi về cấu trúc và quy mô của chi phí cố định và chi phí biến động có thể khiến tỷ suất lợi nhuận ròng biến động. Chi phí cố định là chi phí phát sinh cố định bất kể sản lượng, còn chi phí biến động là chi phí thay đổi theo sản lượng. Nếu tỷ trọng chi phí cố định cao, doanh thu tăng nhẹ cũng có thể khiến tỷ suất lợi nhuận ròng tăng đáng kể. Ngược lại, nếu tỷ trọng chi phí biến động cao, doanh thu tăng mạnh cũng có thể khiến tỷ suất lợi nhuận ròng tăng hạn chế.
• Biến động lợi nhuận ngoài hoạt động kinh doanh cũng ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận ròng. Do chi phí lãi vay, chênh lệch ngoại hối, lợi nhuận từ đầu tư vào vốn góp, v.v. là những khoản mục lợi nhuận phi thường, có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận sau thuế.

Do đó, khi phân tích doanh nghiệp, bạn cần cân nhắc toàn diện các yếu tố trên để xác định nguyên nhân biến động tỷ suất lợi nhuận ròng.

So sánh với tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành

So sánh tỷ suất lợi nhuận ròng của doanh nghiệp với tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành là một trong những yếu tố quan trọng khi đánh giá tỷ suất lợi nhuận ròng. Lý do như sau:

• Tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành là chỉ số thể hiện khả năng sinh lời chung của ngành đó. Nếu tỷ suất lợi nhuận ròng của một doanh nghiệp cụ thể cao hơn tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành, điều này có nghĩa là doanh nghiệp đó đang đạt được khả năng sinh lời cao hơn so với đối thủ cạnh tranh. Ngược lại, nếu tỷ suất lợi nhuận ròng thấp hơn tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành, điều này có thể cho thấy doanh nghiệp đó có khả năng sinh lời thấp hơn so với đối thủ cạnh tranh.
• So sánh với mức trung bình của ngành cho phép bạn đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp một cách tương đối. Chỉ dựa vào con số tuyệt đối thôi thì có thể chưa đủ để đánh giá đầy đủ hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, vì vậy bạn nên so sánh với mức trung bình của ngành để xác định vị thế tương đối của doanh nghiệp.
• Tỷ suất lợi nhuận ròng có sự chênh lệch lớn giữa các ngành nghề, vì vậy để so sánh trên cùng một tiêu chuẩn, bạn cần phải xem xét tỷ suất lợi nhuận ròng trung bình của ngành. Điều này giúp bạn phân tích doanh nghiệp một cách khách quan hơn.

Nghiên cứu trường hợp phân tích tỷ suất lợi nhuận ròng

Giả sử hai doanh nghiệp A và B cùng thuộc một ngành, vừa công bố báo cáo kết quả kinh doanh quý gần nhất. Giả sử tỷ suất lợi nhuận ròng của doanh nghiệp A là 15% và tỷ suất lợi nhuận ròng của doanh nghiệp B là 10%.

Đầu tiên, khi so sánh tỷ suất lợi nhuận ròng của hai doanh nghiệp, bạn có thể thấy doanh nghiệp A cao hơn doanh nghiệp B 5%. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp A đang tạo ra lợi nhuận ròng cao hơn so với doanh thu. Nói cách khác, điều này cho thấy khả năng doanh nghiệp A quản lý hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn doanh nghiệp B hoặc doanh nghiệp A đang cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ có lợi nhuận cao hơn.

Tiếp theo, bạn cần phân tích thêm để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự chênh lệch này. Ví dụ, bạn có thể tìm hiểu xem doanh nghiệp A có định giá sản phẩm cao hơn doanh nghiệp B hay không, chi phí quảng cáo và tiếp thị có thấp hơn doanh nghiệp B hay không, hoặc doanh nghiệp A có quản lý chi phí nhân sự hiệu quả hơn doanh nghiệp B hay không.

Thông qua việc phân tích, bạn có thể nắm bắt điểm mạnh và điểm yếu của mỗi doanh nghiệp, từ đó đưa ra thông tin hữu ích cho việc xây dựng chiến lược trong tương lai. Ngoài ra, việc phân tích này cũng giúp ích cho việc dự đoán tài chính trong tương lai và đưa ra quyết định đầu tư.

Lời kết

Hôm nay, chúng ta đã cùng tìm hiểu về tỷ suất lợi nhuận ròng, một trong những kỹ thuật xem báo cáo tài chính. Tỷ suất lợi nhuận ròng là chỉ số thể hiện khả năng sinh lời của doanh nghiệp, vì vậy đây là khái niệm mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng cần phải biết.